320 8OXVOaUaUaVÕ 7HaPO +XkXkXnXn $YUXSa ønVan +akOaUÕ 6|]OHşPHVL <aUJÕOaPa +XkXkXna (WkLVL AİHS 7.madde, Avrupa insan hakları sistemini uluslararası ceza hukuku sistemiyle uyumlu hale getirmenin bir işaretidir. Şöyle ki bu maddede anılan ulusal ve uluslararası hukuk ifadesi, AİHS’nin diğer maddelerinde yer alan hukuk ifadesine denk düşmektedir. Dolayısıyla bu ifade erişilebilirlik ve öngörülebilirlik gibi unsurları barındırmak zorundadır. AİHM, bu ifadedeki hukuk kavramını şekli anlamıyla değil maddi anlamıyla yorumlamaktadır. Bu çerçevede, anılan kavramın içine yasa altı düzenleyici işlemler dahil yazılı olmayan hukuk kuralları da girebilmektedir.48 Örneğin Streletz, Kessler ve Krenz v. Almanya davasında AİHM şunu hatırlatmıştır: Sözleşme’nin 7/1 maddesindeki hukuk sözcüğü yazılı olmayan hukuku da içerdiğinden, Mahkeme davanın esasına girmeden önce, söz konusu tarihlerde yazılı hukuk kurullarının üzerine çıkarılan Demokratik Almanya devletinin uygulamasını da analiz etmelidir.49 Olağanüstü hallerde yükümlülükleri askıya alma konusunu düzenleyen AİHS 15/1.maddesine göre; Savaş veya ulusun varlığını tehdit eden başka bir genel tehlike halinde her Yüksek Sözleşmeci Taraf, durumun kesinlikle gerektirdiği ölçüde ve uluslararası hukuktan doğan başka yükümlülüklere ters düşmemek koşuluyla, bu Sözleşme’de öngörülen yükümlülüklere aykırı tedbirler alabilir. Bu maddede uluslararası hukuk ifadesi ile yapılan gönderme ile ne anlaşılması gerektiği incelenmelidir. Uluslararası hukuk ifadesi ile anlaşılması gereken; öncelikle bir devletin taraf olduğu bölgesel ve uluslararası nitelikli andlaşmalardır. Ayrıca bu terimin kapsamına uluslararası teamül hukuku da girmektedir.50 Bu hükümde öngörülen uluslararası hukuktan doğan başka yükümlülüklerden kasıt aynı zamanda, kaynak itibariyle uluslararası insancıl hukukun kaynakları, özellikle de 1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinde51 düzenlenen ortak 3.maddeye denk düşmektedir.52 Öte yandan bugün artık ulusla48 Osman Doğru ve Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar 1.Cilt, Legal Yayıncılık, Ankara, 2012, s. 658. 49 Streletz, Kessler ve Krenz v. Almanya, Başvuru No: 34044/96, 35532/97 ve 44801/98, 22 Mart 2001, para.67. 50 Mehmet Semih Gemalmaz, Olağanüstü Rejim Standartları (Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunda), BDS Yayınları, İstanbul, 1991, s. 38. 51 Bkz. https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/publications/icrc-002-0173.pdf, E.T. 21.06.2022. 52 Francioni, (1999), s. 16; 1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinin 3.maddesinde yer alan ortak hükümde belirtilen hususlar için bkz. Ayşe Nur Tütüncü, İnsancıl Hukuka Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2019, s.63; AİHM’in ortak 3.maddeye ilişkin atıfta bulunduğu bir karar için bkz. Benzer ve Diğerleri v. Türkiye, Başvuru No:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1