321 7BB 'HUJLVL 6H]HUFan B(.7$ù $OL g='(0ø5 rarası insan hakları hukuku kapsamına giren ve uluslararası andlaşma haline gelmemiş diğer düzenlemeler de değerlendirilmektedir. Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirisi, İHEB bunlara örnektir. Adı geçen düzenlemelerde yer alan ve tüm haklar için olmasa da işkence yasağı ve kölelik yasağı gibi belirli hakların jus cogens statüsü kazandığı kabul edilmektedir.53 Kabul edilebilirlik koşullarını düzenleyen AİHS 35/1.maddesine göre de Mahkeme’ye ancak, uluslararası hukukun genel olarak kabul edilen ilkeleri uyarınca iç hukuk yollarının tüketilmesinden sonra ve iç hukuktaki kesin karar tarihinden itibaren dört aylık bir süre içinde başvurulabilir.54 Hükmü yer almaktadır. Sözü edilen maddeye ilişkin hususlar aşağıdaki başlıkta ayrıca incelenmiştir. Mülkiyet hakkının düzenlendiği AİHS Ek 1 No’lu Protokolün 1.maddesinin ilk paragrafı ise şu şekilde kaleme alınmıştır: Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Mülkiyet hakkına ilişkin uluslararası hukukun genel ilkeleri hükmünün uygulaması da burada önemli bir tartışma konusudur.55 Netice itibariyle AİHS’te uluslararası hukuka ilişkin yapılan pek çok atıf şunu göstermektedir ki: AİHS’te belirlenen yükümlülüklerin kapsamı, içeriği ve AİHS yargılama sisteminin doğası, uluslararası hukukun kapsamı dahilinde değerlendirilmektedir. Bu çalışma bakımından ise uluslararası teamül hukukunun AİHM yargılama hukukundaki rolü iki şekilde incelenmiştir: Birincisi AİHM içtihadında çeşitli davalar örneğinde uluslararası teamül hukuku kurallarına referans 23502/06, 12 Kasım 2013, para. 89. 53 Gemalmaz, (1991), s. 38-39. 54 AİHS Ek 15 No’lu Protokol’ün 1 Ağustos 2021 itibariyle yürürlüğe girmesiyle başvuru süresi altı aydan dört aya indirilmiştir. Bkz. https://www.coe.int/en/ web/conventions/full-list/ /conventions/treaty/country/TUR?module=treatydetail&treatynum=213, (Çevrimiçi, e.t.:11 Eylül 2021.) 55 Uluslararası hukukun genel ilkeleri klozunun yabancılar için mi yoksa ilgili devletin kendi vatandaşları için mi uygulanabilir olduğu konusundaki tartışmalar için bkz. Haydar Burak Gemalmaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilimdalı, İstanbul, 2008, s. 483-485.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1