335 7BB 'HUJLVL 6H]HUFan B(.7$ù $OL g='(0ø5 1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargılama Hukukunda Bir Yorum Yöntemi Olarak Kullanılan “Avrupa Konsensüsü”nün Uluslararası Teamül Hukuku Kurallarının Doğuşundaki Rolü Avrupa Konsensüsü AİHM tarafından oluşturulan ve ahlaki/ politik olarak hassas konuları içeren davaları karara bağlamak için kullanan bir yorumlama yöntemidir. Yöntem, insan hakları standartlarının ortaya çıkışı hakkında belirli bir konsensüsü yansıtan Avrupa devletlerinin uygulamalarındaki evrimin tanımlanması için bir araç olarak karşılaştırmalı analizden oluşmaktadır. AİHM, herhangi bir konuda konsensüs tespit ederse, kendi yargı yetkisi dahilindeki tüm devletleri bağlayan ortak bir Avrupa standartları oluşturmasına izin vermektedir. Bu durum, Avrupa konsensüsünü daha geniş kapsamlı evrensel ve dinamik yorumlamanın bir parçası yapmakta;115 salt devlet merkezli norm üretiminin de törpülendiğine işaret etmektedir. Zaten aksi durumda AİHS’in modern toplumlar üzerinde sahip olduğu zorlayıcı gücü zarar görecektir. Netice itibariyle herhangi bir davada AİHM, Avrupa konsensüsüne atıfta bulunduğunda, bunun aslında bir teamül hukuk kuralı olup olmadığının anlaşılması için dikkatli bir inceleme yapılması gerekmektedir. Konsensüs yöntemi, ister teamül hukukunun gelişmesinde bir unsur olsun, isterse uluslararası mahkemeler ve hakemlik müeseseleri tarafından bir karar verme tekniği olarak değerlendirilsin, uluslararası hukukta her zaman belirleyici bir rol oynamaktadır.116 AİHM’in yorumlanmasına ilişkin ise Avrupa konsensüsü, (bölgesel düzeyde) bir teamül kuralının ortaya çıkmasında bir yöntem olarak görülebilir mi? Aslında Avrupa konsensüsü, özü itibariyle AİHS’te tanınan bir hakka ilişkin ortak eğilimlerin AİHS’e taraf devletler arasındaki varlığını araştırmak amacıyla devlet uygulamalarının karşılıklı analizinden meydana gelmektedir. ber 1951, s. 131. 115 Vassilis P. Tzevelekos and Kanstantsin Dzehtsiarou, “International Custom Making and the ECtHR’s European Consensus Method of Interpretation”, European Yearbook on Human Rights, Vol.16, 2016, s. 1 116 Anatoly Kovler, Vladimira Zagrebelsky, Lech Garlicki, Dean Spielmann, Renate Jaeger ve Rpderick Liddell, “The role of consensus in the system of the European Convention on Human Rights”, Dialogue between Judges, European Court of Human Rights, Council of Europe, Strasbourg, 25 Ocak 2008, s. 10.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1