91 TBB Dergisi 2022 (162) Bahattin ARAS kelepçeler çıkarılmalıdır. Bu noktada kavgaya karışanlar etkisiz hale getirilmesine rağmen saatlerce kelepçeli bekletilmesi hakkaniyetli ve iyi niyetli bir davranış olmayacağından sorumluluk doğurabilir.101 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Sözleşme’nin 3. maddesi ile ilgili içtihatlarında kötü muamele yasağının demokratik toplumların en temel değeri olduğunu vurgulamıştır. Terörle ya da organize suçla mücadele gibi en zor şartlarda dahi Sözleşme’nin, mağdurların davranışlarından bağımsız olarak işkence, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya işlemlerden men ettiği belirtilmiştir. Kötü muamele yasağının Sözleşme’nin 15. maddesinde belirtilen toplum hayatını tehdit eden kamusal tehlike hâlinde dahi hiçbir istisnaya yer vermediği içtihatlarda vurgulanmıştır.102 AİHM Ivan Vasilev/Bulgaristan Kararında103 tutuklu ve hükümlülerle ilgili olarak onların korunmasız ve zayıf durumda olduklarını ve yetkililerin en zor şartlarda dahi bu kişilerin fiziksel esenliklerini korumakla sorumlu olduklarını belirtmiştir. Bununla birlikte AİHM, cezaevlerinde bir şiddet potansiyeli bulunduğunu ve tutulan kişilerin direnişinin çok çabuk ayaklanmaya dönüşebileceğini kabul etmektedir. Bu bağlamda Sözleşme’nin 3.maddesinin güvenliği sağlamak için güç kullanılmasını yasakladığı söylenemez ancak bu güç zorunlu hâllerde kullanılmalı ve aşırı olmamalıdır. Anayasa Mahkemesi ise Cihan Koçak Kararında104 başvurucunun sayım sırasında ayağa kalkmaması gerekçesiyle sayım için odasına gelen infaz koruma memurlarının kendine saldırdıklarını, ellerini ve ayaklarını kelepçeleyerek kendisini darp ettiklerini belirterek işkence ve kötü muamele yasağı ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmesine ilişkin olarak önemli tespitlere yer vermiştir. Mahkeme’ye göre özgürlüğünden mahrum bırakılan bir kişiye yönelik -kendi eylem ve tavırları mutlaka kuvvet kullanılmasını gerektirmedikçe- zora başvurulması, insan onurunun zedelenmesi ve 101 Aras/Güverçin, s.588 102 AİHM Selmouni/Fransa Kararı, Başvuru No:25803/94, K.T: 28.7.1999, Prg. 95; Labita/İtalya Kararı, [BD], Başvuru No: 26772/95, K.T: 6.4.2000, Prg.119 103 AİHM Ivan Vasilev/Bulgaristan Kararı, Başvuru No: 48130/99, K.T:12.4.2017, Prg.63 104 AYM Cihan Koçak Kararı, Başvuru No: 2014/12302, K.T: 21.9.2017
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1