97 TBB Dergisi 2022 (162) Bahattin ARAS sonucunu neden doğurup doğurmayacağını tartışmak yerine bu defa da “bu iddiayı destekleyen bir olgu başvuru dosyasına yansımamış” olduğunu ileri sürmüştür. Hâlbuki başvurucuya CMK’nın 93. maddesindeki koşullar bulunmamasına rağmen görev yaptığı yerde ve birlikte görev yaptığı personelin önünde kelepçe takılması ve kelepçeli bir şekilde bekletilmesi kendi başına bir olgu olup Sözleşme’nin 3 ve Anayasa’nın 17. maddesi bağlamında değerlendirilmesi gereken ve dosya içerisinde oluşu sabit olan bir olgudur. Bu olgunun Mahkeme’ce sabit olması karşısında bu olguyu niteleme görevi Anayasa Mahkemesi’ne aittir. Teşhir edilme iddiasının da bu şekilde değerlendirilmesi gerekirdi. İşin nihayetinde Anayasa Mahkemesi son dönemde kendisine yönelik yasama ve yürütmenin beklentileri doğrultusunda hareket ettiği iddialarını teyit eden kararlar verdiği eleştirilerini haklı çıkaracak bir karar vermiştir. AİHM, tutuklu veya hükümlünün nakli sırasında kelepçe uygulamasının Sözleşme’ye aykırı olmaması için bazı standartlar belirlemiştir. Buna göre, makul ölçüde gerekli olanın ötesinde kuvvet kullanılmaması ve kelepçe takılan kimsenin kamuya teşhir etme niteliği taşımaması gerekmektedir. Mahkeme kişinin direnip direnmediğini, kaçmaya çalışıp çalışmadığını, başkasını veya kendini yaralama veya zarara yol açma veya delil karartma tehlikesi olup olmadığını önüne gelen somut olaylarda incelemektedir. Kelepçe uygulamasının ilgilinin bedeni ve ruh sağlığı üzerinde olumsuz etki doğurup doğurmadığı da Mahkeme tarafından dikkate alınmaktadır.111 Ayrıca onur kırıcı veya küçültücü muamele, kişide korku ve aşağılık duygusu yaratan ve onu küçük düşürecek veya alçaltacak nitelikte olan muamelelerdir. Bu cümleden anlaşıldığı üzere, kişiyi kamu önünde teşhir etme, kamu gücünün varlığını kişi üzerinde orantısız tedbirlerle göstererek ona fiziki ceza verme gibi muameleler onur kırıcı muamele kavramı içerisine girmektedir. Burada da kaçma ve zarar verme tehlikesi bulunmamasına rağmen kişinin görev yaptığı adliyede ve birlikte görev yaptığı personel önünde kelepçelenmesi esasen onur kırıcı muamele örneklerinden biridir. 111 Mehmet Semih Gemalmaz, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Işığında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Madde 3/İşkence Yasağı Analizi), 2. Baskı, Ankara Barosu Yayınları, 2007, s.318-319
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1