98 Cezaevlerinde Hükümlü ve Tutuklulara Yönelik Zor Kullanılmasının ve Kelepçe Takılmasının Sınırları E. TUTUKLULARIN TEDBİREN KELEPÇELENMESİ 5275 sayılı Kanun’un “Kısıtlayıcı önlemler” kenar başlıklı 115. maddesinde cezaevinde belirli koşulların varlığı halinde tutuklulara uygulanabilecek tedbirlere yer verilmiştir. Maddede tehlikeli hâlde bulunan, delil karartma tehlikesi olan, soruşturmanın amacını veya tutukevinin güvenliğini tehlikeye düşüren veya suçun tekrarına olanak verecek davranışlarda bulunan tutuklulara soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise esas mahkemesince uygulanacak tedbirlere yer verilmiştir. Bu kapsamda uygulanacak tedbirlerden biri de saldırganlık göstermesi hâlinde belirli süreyle tutuklunun kelepçelenmesi veya hareketlerinin engellenmesidir. Burada saldırgan tutuklu bakımından alınan bu tedbirde yetki cezaevi idaresinde değildir. Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise esas mahkemesine ait bir yetki vardır. Benzer düzenlemeye İnfaz Yönetmeliği’nin “Kısıtlayıcı önlemler” kenar başlıklı 140. maddesinde de yer verilmiştir. F. TERS VEYA PLASTİK KELEPÇE TAKILMASI Tutuklu veya hükümlülerin ceza infaz kurumu dışında bulundukları süre boyunca kaçmalarının önlenmesi, kendilerine veya başkalarına zarar verme tehlikesinin bertaraf edilmesi amacıyla kelepçe takılmasının kaçınılmaz olduğu bir noktada kolluk görevlileri tarafından kelepçe gibi bedensel hareketleri kısıtlayıcı araçların kullanılması hak ihlali doğurmayacaktır. Burada yukarıdaki Mahkeme kararlarındaki örneklerde de vurgulandığı üzere önemli olan husus kelepçe takılması tedbirinin amacını aşacak boyutta orantısız kullanılmamasıdır. Esasen Kanun ve Yönetmelik’te kelepçenin nasıl takılacağına dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak mümkün olduğunca hükümlüye en az zararı verecek ve tehlikenin giderilmesine yetecek bir şekilde kelepçe takılması gerekir. Burada idarenin kelepçe takılma şekline ilişkin iyi niyetli ve hakkaniyet esaslı bir bakış açısıyla konuyu değerlendirmesi gerekir. Özellikle ellerin arkada birleştirilmesi suretiyle takılan ters kelepçenin insanda oluşturacağı aşağılanma ve örseleme duygusu ile vücutta oluşturacağı acı ve ıstırap dikkate alındığında bunun keyfi takdirle tutuklu veya hükümlünün cezalandırılması yöntemi olarak kullanılmaması gerekir. Ters kelepçe ancak aşırı saldırgan-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1