Türkiye Barolar Birliği Dergisi 162.Sayı

2 Güçlü Yürütme Organının Egemen Olduğu Afrika Başkanlık Sistemleri ve Nijerya Örneği tem is adopted, lack constitutional mechanisms that can make the principle of separation of powers prevails. When factors such as the current political atmosphere, political culture and traditions, and the infeasibility of political participation in the states are added to this negative situation, African presidential systems evolve into systems in which the strong executive branch dominates in practice. The government system of Nigeria, which is one of the most powerful states in the African continent, both politically and economically, is a good example of this argument. Indeed, the Nigerian Constitution, which has been largely deprived of the legal mechanisms that could ensure the balance between the legislative and executive powers, prepares the ground for the existence of a head of state who has heavily dominated both the parliament and the judicial authorities with the effect of the present political conjuncture in the country. Keywords: African Presidential Systems, Forms of Government in Africa, Big Men Democracy, Form of Government in Nigeria GİRİŞ İlk olarak, modern anlamda ilk yazılı anayasa kabul edilen 1787 tarihli Amerika Birleşik Devletleri Anayasası ile ortaya çıkan başkanlık sistemi, ilerleyen süreçte önce Latin Amerika uluslarını etkilemiş, sonrasında ise etkisini bütün dünyaya yaymıştır. 20. yüzyıla gelindiğinde başkanlık sisteminin ortaya koyduğu siyasi yapıdan en çok etkilenen kıta, şüphesiz Afrika olmuştur. Öyle ki başkanlık sistemini benimseyen, günümüzde mevcut devletlerin neredeyse yarısının Sahra Altı Afrika’da konumlandığı gözlemlenmektedir. Her ne kadar başkanlık sistemini tercih etmiş olsalar da Afrika devletlerinin büyük bir çoğunluğu, ABD örneğinde olduğu gibi yasama ve yürütme organları arasındaki dengeyi sağlamaya elverişli anayasal mekanizmalara hukuk düzenlerinde yer vermemiştir. Tek başlı yürütme organının esas olduğu, yasama ve yürütme organlarının teoride birbirlerinden kesin çizgilerle ayrıldığı bu devletlerde, uygulamada ise oldukça güçlü bir yürütme organıyla karşılaşılmakta; başkan eksenli merkezi otorite, birçok durumda parlamento, yerel yönetim organları ve hatta yargısal merciler üzerinde hâkimiyet kurmaktadır. İki bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünde, anayasal düzeyde başkanlık sistemini tercih eden ve hükümet sistemlerini güçlü bir yürütme organı etrafına inşa eden Afrika devletlerin yapısı incelenecek ve bu bağlamda ülkelerde mevcut siyasi atmosfer, seçim sistemleri, siyasi katılım olanakları ile yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirleriyle olan ilişkileri genel hatlarıyla ele alınacaktır.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1