157 TBB Dergisi 2022 (162) Müzeyyen EROĞLU DURKAL / Aynur HASOĞLU I. GENEL OLARAK İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI Yargı kararlarının yerine getirilmesi hukuk devletinin bir gereğidir.1 Bu gereklilik gerek Anayasa ile gerekse kanunlarla güvence altına alınmıştır. Yargı kararlarının yerine getirilmesi zorunluluğu genel olarak 1982 Anayasası’nın 138/4. maddesinde düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez”. Hüküm uyarınca yargı kararlarının yerine getirilmesi idare için bir zorunluluk olup idarenin bu konuda takdir yetkisi bulunmamaktadır. Yargılama sonucunda mahkemenin bir karar vermiş olması yeterli olmayıp, ayrıca bu kararın etkili bir şekilde uygulanması da gerekmektedir zira mahkeme kararlarının uygulanması, yargılamanın sonuç doğurmasını sağlayan bir unsur olup kararın uygulanmaması hâlinde yargılamanın bir anlamı kalmayacaktır.2 Yargı kararlarının yerine getirilmesi Anayasal bir zorunluluk olmakla birlikte kararların yerine getirileceği zaman konusunda Anayasa’da herhangi bir süre öngörülmemiştir. İdari yargı kararlarının uygulanması ise İdari Yargılama Usulü Kanunu İYUK’un “kararların sonuçları” başlığını taşıyan 28. maddesinde iptal davası ve tam yargı davası sonucu verilen kararlar açısından ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme uyarınca; idari yargı yerlerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olup bu süre hiçbir şekilde kararın 1 “Mahkeme kararlarının uygulanması, yargılamanın sonuç doğurmasını sağlayan bir unsur olup, kararın uygulanmaması hâlinde yargılamanın bir anlamı kalmayacaktır. Bu nedenle yargı kararlarının uygulanması ‘mahkemeye erişim hakkı’ kapsamında değerlendirilmektedir. Buna göre, yargılama sonucunda mahkemenin bir karar vermiş olması yeterli olmayıp, ayrıca bu kararın etkili bir şekilde uygulanması gerekir. Hukuk sisteminde, nihai mahkeme kararlarını, davanın haklı olan tarafının aleyhine sonuç doğuracak şekilde uygulanamaz hâle getiren düzenlemelerin bulunması veya mahkeme kararlarının icrasının herhangi bir şekilde engellenmesi hallerinde, ‘mahkemeye erişim hakkı’ da anlamını yitirir. Mahkeme kararlarının bağlayıcılığını ve gecikmeksizin uygulanmasını sağlayacak etkili tedbirlerin alınması, hukuk devletinin gereklerindendir”. Anayasa Mahkemesi, 17.06.2015, E: 2014/194, K: 2015/55, Kanunum Mevzuat ve İçtihat Bilgi Bankası, Erişim: 10.01.2022. 2 Anayasa Mahkemesi, 17.6.2015, E: 2014/194, K: 2015/55, https://lib.kazanci.com. tr/kho3/ibb/files/amk2014-194.htm, Erişim: 31.01.2022.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1