8 Güçlü Yürütme Organının Egemen Olduğu Afrika Başkanlık Sistemleri ve Nijerya Örneği teğini de arkalarına alarak uzun seneler devlet başkanlığı makamını işgal etmiş ve böylelikle siyasi hayata egemen olmuşlardır.11 2. Afrika Başkanlık Sistemlerinin Ortak Özellikleri Bahsedildiği üzere, başkanlık sistemini benimseyen Afrika devletlerinde, uygulamada genellikle yürütme organının yasama aleyhine sonuç doğuracak nitelikte, baskın yetkilerle donatıldığı bir hükümet sistemi ve büyük şefler demokrasisi olarak adlandırılan bir siyasi atmosfer ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, peşinen altını çizmek gerekir ki Afrika’da başkanlık sistemini benimseyen ülkelerin yapısal özellik ve niteliklerini, “Afrika tipi başkanlık sistemi” benzeri adlar altında üstünkörü genellemelere tâbi tutmak, her daim doğru sonuçlar vermemektedir. Zira II. Dünya Savaşı’ndan günümüze değin uzanan süreçte, başkanlık sistemiyle yönetilen ülkelerde oldukça farklı sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi veya askeri olay ve olgular vuku bulmuş ve bu durum, teoride birbirlerine bir hayli yakın görünseler de pratikte birbirlerinden oldukça uzak neticeler doğuran hükümet sistemlerinin varlığına sebebiyet vermiştir. Gerçekten de kimi Afrika ülkelerinde, hukuka uygun ve güvenilir şekilde gerçekleşen siyasi seçimler, siyasi partiler arasında iktidar değişimini mümkün kılmış ve bunun sonucunda demokratik açıdan görece gelişmiş devlet ve sistemlerden söz edilmeye başlanmıştır. Bunun yanı sıra siyasi katılım alanlarının insan haklarına ve evrensel hukuk ilkelerine riayet edilmek suretiyle genişletilmesi, medya organlarına geniş bir basın özgürlüğü alanı tanınması ya da çeşitli gerekçelerle ekonomik açıdan ilerleme kaydedilmesi gibi faktörler, kimi ülkelerde siyasi yapının demokratik ve verimli biçimde işleyebilmesine olanak tanımıştır.12 Buna karşın, birçok Afrika devleti hukuki, siyasi ya da ekonomik gelişme yaşamak şöyle dursun hâlihazırda anayasal düzlemde var olan siyasi kazanımları dâhi koruyamayacak vaziyettedir. Bu açıdan geçmişten bugüne birçok Afrika ülkesinde, tek parti rejimi eğilimini yansıtan geniş çaplı seçim hileleri yaşanmış ve hemen hemen her 11 Blondel, Presidential Republic, s. 181. 12 Said Adejumobi, “Democracy and Governance in Nigeria: Between Consolidation and Reversal”, içinde Governance and Politics in Post-Military Nigeria, (Ed. Said Adejumobi), Palgrave Macmillan, 2010, s. 1; Ihonvbere, s. 345.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1