255 TBB Dergisi 2022 (162) Didem KAYALI mada da doğrulama süreci tamamlanır.14 Taraflar arasında bu şekilde gerçekleşen her türlü veri transferi, şifrelenmiş olarak ağdaki tüm kullanıcılar tarafından takip edebilmekte ve kullanıcıların %51 tarafından onaylandığı zaman bloğa kaydedilmektedir.15 Bu teknoloji, aslında 1991 yılında icat edilmesine rağmen ilk defa 2008 yılında kripto (şifrelenmiş) paraların ilki ve en bilineni olan Bitcoin için kullanılmıştır.16 Bitcoin, blokzincir üzerindeki bir para birimidir ve 2008 ekonomik krizi sonrasında bankalara olan güvenin sarsılması ve devletlerin bu bankaları kurtarmak için para basmalarına duyulan tepki sonucunda geliştirilen bir fikre dayanmaktadır.17 Kripto para dışında blokzincir teknolojisinin kimlik yönetimi, sürdürülebilirlik, varlık yönetimi, yönetişim ve tedarik zinciri gibi alanlarda da kullanıldığı belirtilmektedir.18 Nitekim günümüzde yüzden fazla blokzincir bulunmaktadır.19 Ayrıca, devletlerin blokzincir teknolojisine olan ilgisi de artmaktadır. Örneğin Estonya, blokzincir üzerinden yürüttüğü e-ikamet (e-residence) uygulamasıyla dünyadaki tüm gerçek ve tüzel kişilerin dijital kimlik oluşturabilmelerine ve fiziki bir konumdan bağımsız bir şekilde şirket kurmalarına ve bağlantılı her türlü işlemi yapmalarına imkân vermektedir.20 Ayrıca Estonya vatandaşları, dijital kimlik uygulaması ile oy kullanabilmekte, vergi beyanında bulunabilmekte, sağlık, bankacılık, toplu taşıma gibi hizmetlerden yararlanabilmektedir.21 Gürcistan ise 2018 yılında 1,5 milyondan fazla tapunun blokzincir tabanlı sicil üzerine kaydını gerçekleştirmiştir.22 Dubai ve 14 Güven/Şahinöz, s. 44-46. 15 Üstün, s. 23. 16 Mendi/Çabuk, s. 14. 17 Sert, s. 96. İlk Bitcoin işlemi 3 Ocak 2009’da gerçekleştirilmiştir. Bkz. Sert, s. 102. 18 Türkiye Bilişim Vakfı, Akıllı Sözleşme Raporu 2021, s. 7, https://bctr.org/dokumanlar/Akilli_ Sozlesme_Raporu.pdf (19.12.2021), (TBV Raporu). 19 Eliza Mik, “Blockchains – A Technology for Decentralized Marketplaces”, The Cambridge Handbook of Smart Contracts, Blockchain Technology and Digital Platforms (ed. Larry A. DiMatteo, Michel Cannarsa ve Cristina Poncibo), Cambridge 2019, s. 162. 20 Tiago Rosado/André Vasconcelos/Miguel Correia, “A Blockchain Use Case for Car Registration”, s. 10-11, https://www.gsd.inesc-id.pt/~mpc/pubs/rosadoBlockchain-car-registration.pdf (16.01.2022). 21 Özyüksel/Ekinci, s. 88. 22 Georg Eder, “Digital Transformation: Blockchain and Land Titles”, 2019 OECD Global Anti-Corruption & Integrity Forum, 20-21 March 2019, https://www. oecd.org/corruption/integrity-forum/academic-papers/Georg%20Eder-%20 Blockchain%20-%20Ghana_verified.pdf (18.01.2022).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1