256 Uluslararası Özel Hukuk Perspektifinden Akıllı Sözleşmeler Birleşik Krallık da kamu güvenliği, sağlık, gümrük ve göç gibi bazı kamu hizmetlerinin blokzincir üzerinden sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütmektedir.23 Bir blokzincirin açık (public) ya da özel (private) olarak kurgulanması mümkündür. Açık bir blokzincirde internet bağlantısına sahip ve ilgili yazılımı bilgisayarına yükleyen herkes blokzincirin tamamına erişebilmekte, işlem yapabilmekte, yapılan işlemleri doğrulayabilmektedir. Bu tür blokzincirlerde kullanıcılar takma isimleri ile, sıklıkla kullanılan ifadesiyle psödonim (pseudonym) bir şekilde sisteme dâhil olmaktadırlar. Kripto paralara ilişkin blokzincirler bu şekilde açık olarak kurgulanmaktadır.24 Özel blokzincirlerde ise sisteme erişim belli kişi ya da gruplara özgülenmiştir. Dolayısıyla, bu tür bir blokzincire girişte kullanıcıların kimlik bilgilerinin ya da belirli şartları karşılamalarının istenmesi veya girişlerinin belli bir kişi tarafından onaylanması söz konusu olabilir.25 Özel blokzincirlerde kullanıcıların kimlikleri belirli ya da belirlenebilirdir ve bu tür blokzincirler daha ziyade lojistik ve finans alanlarında tercih edilmektedir.26 B. Akıllı Sözleşme Kavramı Akıllı sözleşme kavramı da aslında yeni bir olguya ya da teknolojiye işaret etmemektedir. Zira söz konusu kavram, bilgisayar uzmanı ve hukukçu Nick Szabo tarafından ilk defa 1994 yılında kullanılmış27 ve Szabo, akıllı sözleşmeyi, bir sözleşmenin hükümlerini yerine getiren bilgisayara işlenmiş bir işlem protokolü olarak tanımlamıştır.28 1996 tarihli çalışmasında ise tanımını biraz daha geliştirerek akıllı sözleşmeyi, 23 Florence Guillaume, “Aspects of Private International Law Related to Blockchain Transactions”, Blockchains, Smart Contracts, Decentralised Autonomous Organisations and the Law (ed. Daniel Kraus, Thierry Obrist ve Olivier Hari), Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham 2019, s. 56. 24 Çağlayan Aksoy, s. 29-30 25 Çubukçu, s. 15. 26 Mik, s. 163; Üstün, s.36. 27 Mete Tevetoğlu, “Ethereum ve Akıllı Sözleşmeler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, 12 (1), s. 193-208, 194; Habil Arda Kel, “Milletlerarası Ticarette Akıllı Sözleşmelerin Uygulanabilirliği”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, S. 2, s. 653-669, 654. 28 Nick Szabo, “Smart Contracts”, https://www.fon.hum.uva.nl/rob/Courses/ InformationInSpeech/CDROM/ Literature/LOTwinterschool2006/szabo.best. vwh.net/smart.contracts.html (22.11.2021).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1