294 Zamanaşımından Feragat feragatin yasak olduğunu düzenlemektedir29. Her iki hüküm de borçlunun, yükümlülük altına girdiği sırada, zamanaşımının korumasından vazgeçme konusunda ikna edilmesine karşı bir koruma sağlamayı amaçlamaktadır30. Burada esas olarak TBK m. 160/1 hükmü ele alınacak olmakla birlikte, bu hükmün TBK m. 148 ile bağlantısı da irdelenecektir. TBK m. 160’a ve OR Art. 141’in revizyondan önceki ifadesine göre, zamanaşımından “önceden” feragat edilemez. Bir feragat yasağı öngören bu hükmün “önceden feragat” olan lafzı ile neyin kastedildiğinin açık olmaması, zamanaşımından feragatin hangi andan itibaren geçerli olacağı sorusunu beraberinde getirmektedir. TBK m. 160/1 hükmüne aykırı düşen bir feragat beyanı TBK m. 27/1’e (OR Art. 20/1) göre geçersiz olacağından,31 bu anın tereddüde yer bırakmayacak biçimde belirlenmesi gerekir. Özellikle, zamanaşımından feragat yoluna uzlaşma görüşmeleri için zaman kazanmak amacıyla başvurulmuş olması halinde geçerli bir feragat beyanında bulunulması büyük önem taşır. Hükümde geçen “önceden” ifadesinin ne şekilde anlamlandırılacağı konusunda doktrinde farklı görüşler ileri sürülmüştür. Hukukumuzda ve 2020 yılında yapılan revizyondan önce İsviçre hukukunda baskın olan görüş bu yasağı, zamanaşımı süresi gerçekleşmeden (dolmadan) önceki bir zamanda yapılan feragatin geçersiz olması şeklinde anlamlandırmaktadır.32 Zamanaşımının gerçekleşmesinden sonra fesürelerin on yıldan fazla bir süre için uzatılabilmesinin mümkün olup olmadığı konusunda bkz. aşağıda, IV, dn. 118. 29 Söz konusu hükümlerin işlevsel olduğu zaman aralığı birbirinden farklı olup, kavramsal nitelemeye dikkat edilmelidir. Zamanaşımı süresinin değiştirilmesi ancak bu süre işlerken mümkün olabilir. Zamanaşımı gerçekleştikten sonra sürenin değiştirilmesinden değil, TBK m. 160’a göre zamanaşımından feragatten söz edilebilir (Erdem, Zamanaşımı, s. 374; Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 129, N. 56). 30 Däppen, BSK OR, Art. 141, N. 1. Aynı yönde bkz. Berti, ZK OR, Art. 141, N. 2; Killias/Wiget, CHK OR, Art. 141, N. 2. 31 Killias/Wiget, CHK OR, Art. 141, N. 11; Wildhaber/Dede, Verzicht, s. 136; Berti, ZK OR, Art. 141, N. 53. Söz konusu yasağı ihlal etmesi nedeniyle feragat geçersiz olsa dahi, borçlunun buna rağmen defi hakkını ileri sürmesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olup olmadığı ayrıca göz önünde bulundurulmalıdır (Ayrıca bkz. Erdem, Zamanaşımı, s. 384; Antalya, s. 609; Paksoy, s. 96-97). 32 Hukukumuzda bu görüşte bkz. Necip Kocayusufpaşaoğlu, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. I, Borçlar Hukukuna Giriş - Hukuki İşlem - Sözleşme, 5. bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2010, s. 50 ve dn. 23. Ali Naim İnan/Özge Yücel, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014, s. 647; Özkaya, s.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1