298 Zamanaşımından Feragat bul eden Yüksek Mahkeme’nin bu kararı doktrinde de çoğunluk tarafından desteklenmiştir43. TBK m. 160/1’de (OR Art. 141/1) öngörülen önceden feragat yasağı ile alacağın doğmasından önce veya sözleşmenin yapıldığı andaki feragatin engellenmek istendiğini vurgulayan Federal Mahkeme’nin söz konusu ilke kararı bizce de isabetlidir. Buna göre, borç ilişkisi (sözleşme) kurulmadan önce veya kurulduğu anda yapılan feragat sözleşmesi veya tek taraflı feragat beyanı geçerli olmaz.44 Önceden feragat yasağı burada, borçlunun özel yararını korumaya yönelik bir düzenleme olarak belirir. Alacaklı ve borçlu arasındaki güç dengesizliği dikkate alındığında, zamanaşımından feragat imkânının, alacaklının borçluya karşı kullanabileceği gerçek bir baskı aracı haline gelmesi olasıdır.45 Bu anlamda önceden feragat yasağı ile her şeyden önce borçlu, feragat 43 Berger, s. 493, N. 1476; Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 141, N. 9; Koller, ZBJV, s. 697; Gauch/Schluep/Schmid/Emmenegger, N. 3374; Wildhaber/ Dede, Verzicht, s. 138. Hukukumuzda bu görüşte bkz. Erdem, Zamanaşımı, s. 378 vd.; Erdem, İstanbul Şerhi, m. 160, N. 4; Akçay, s. 159; Kılıçoğlu, s. 1144. Ayrıca bkz. Tercier/Pichonnaz/Develioğlu, N. 1585; Murat Sarıkaya, “İsviçre Borçlar Hukuku’nda Zamanaşımına İlişkin 1 Ocak 2020 Yürürlük Tarihli Değişiklikler ve Türk Hukuku Bakımından Düşündürdükleri: Özellikle Geç Ortaya Çıkan Bedensel Zararlarda Düzenleme İhtiyacı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 26, S. 2, Aralık 2020, s. 1213. Aksi yönde bkz. Paksoy, s. 81. Bu görüşe göre, zamanaşımından feragat ile zamanaşımı süresinin uzatılması, temelde zamanaşımının etkisinin ötelenmesi ortak amacını taşımakla benzer sonuçlar doğurur. Bu benzerlik nedeniyle TBK m. 160/1 sadece, TBK m. 148 kapsamına giren süreler için öngörülmüş olabilir. TBK m. 148 kapsamı dışındaki süreler serbestçe değiştirilebildiklerinden, bu süreler bakımından önceden feragat yasağı öngörülmesi anlamsız olacaktır (Paksoy, s. 80 vd.). 44 Eren/Dönmez, s. 2695; Günay, s. 195; Çetiner/Furrer/Müller-Chen, N. 1722; Akçay, s. 159. Aynı görüşte bkz. Reisoğlu, s. 436; Paksoy, s. 86 vd. Bu yöndeki Yargıtay kararları için bkz. Yarg. 10. HD, 03.06.2021, E. 2021/4770, K. 2021/7625; Yarg. 9. HD, 03.03.2021, E. 2021/1640, K. 2021/5481; Yarg. 9. HD, 12.11.2020, E. 2017/17957, K. 2020/15926; Yarg. 9. HD, 21.06.2019, E. 2016/3794, K. 2019/13938 (https://www.lexpera.com.tr, Erişim Tarihi: 26.06.2022). Yine aynı yönde bkz. Yarg. HGK, 18.12.2002, E. 2002/15-1061, K. 2002/1070; Yarg. 15. HD, 27.06.1990, 1990/196-3102 (Bilgen, s. 174 vd.). Hatta bu görüşte olan bir yazara göre, önceden feragat yasağını öngören TBK m. 160 hükmü esasen, ruhu ortadan kalktığı için hiç uygulanmamalıdır. Ancak bir hükmün bu nedene dayanarak göz ardı edilebilmesi mümkün olmadığından, söz konusu hükmün mümkün olduğunca dar yorumlanması gerekir. Bu da önceden feragat yasağının, alacağın doğduğu an ve öncesinde yapılacak feragat beyanlarıyla sınırlandırılması ile olur (Paksoy, s. 89-90). 45 Huguenin, s. 687, N. 2258; Wildhaber/Dede, Verzicht, s. 137; Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 141, N. 4. Yine, önceden feragat yasağı ile borçlunun, zamanaşımı kurumunun içinin boşaltılmasına karşı korunmak istendiğine ilişkin olarak bkz. Gauch/Schluep/Schmid/Emmenegger, N. 3379.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1