20 Güçlü Yürütme Organının Egemen Olduğu Afrika Başkanlık Sistemleri ve Nijerya Örneği metinin eyaletlerdeki herhangi bir malvarlığını veya yatırımını tehlikeye atmak amaçlarıyla yahut herhangi bir yolla federal hükümetin devamlılığını tehlikeye atmak suretiyle kullanılamayacaktır. Anayasa’nın 67. maddesine göre Başkan, Temsilciler Meclisi ve Senato toplantılarına ya da Ulusal Meclis’in ortak toplantısına, federal mali konular gibi milli meseleler hakkında konuşma yapmak yahut ulusal önemi haiz olduğuna kanaat getirdiği hükümet politikaları hakkında yasama organına bilgi vermek amacıyla katılabilecektir. Benzer şekilde aynı maddeye göre, kimi durumlarda bir bakanın da bakanlığın işleyişiyle ilgili hususları dile getirmek üzere Meclis toplantılarına katılmasına bir engel yoktur. Bununla beraber, maddenin son fıkrası uyarınca, yasama çalışmalarına bu yönde bir iştirak gerek Başkanın gerek bakanların Meclis’te ya da herhangi bir komitede, hiçbir şekilde oy kullanabileceği manasına gelmemektedir. Ayrıca Anayasa’nın 147. maddesinin 4. fıkrasına göre, Ulusal Meclis’in bir üyesinin Başkan tarafından bakan olarak atanması durumunda, yeminini ederek göreve başladığı anda ilgili bakan, yasama organı üyeliğinden de istifa etmiş sayılmaktadır. Öğretide konuya dair farklı yaklaşımlar söz konusu olsa da,43 günümüzde baskın olarak kabul gören görüşe göre, bir hükümet sisteminin başkanlık sistemi olarak nitelendirilebilmesi için birtakım özellikler ihtiva etmesi zorunludur. Buna göre, yürütme organı tek kişiden meydana gelmeli, devlet başkanı doğrudan ya da benzeri biçimde halk tarafından seçilmeli ve belirli bir dönem için seçilen yürütme organı yasamanın güvenine dayanmamalıdır.44 Bunun haricinde, başkanlık sistemlerinin tümünde olmasa dâhi birçoğunda gözlemlenebilen birtakım niteliklerden de bahsedilmiş ve sistemin bazı tali özelliklerinin de bulunduğu ileri sürülmüştür. Bu doğrultuda başkanlık sistemlerinde başkan, yasama organını feshedemeyecek; aynı kişi hem yasama hem de yürütme organında görev alamayacak ve başkan ile sekreter43 Siyaset bilimi disiplininin önde gelen yazarlarından Giovanni Sartori, Arend Lijphart, S. Matthew Shugart-John M. Carey ve J. Juan Linz’in konuya ilişkin yaklaşımları için bkz. Serap Yazıcı, Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri, 4. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No. 23, 2017, s. 19-37. 44 Arend Lijphart, Patterns of Democracy: Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries, 2. Baskı, Yale University Press, 2012, 106-107; Nur Uluşahin, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Yetkin, 1999, s. 30-51; Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. I, 2. Baskı, Ekin, 2020, s. 641-643; Benzer yönde Yazıcı, s. 37.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1