309 TBB Dergisi 2022 (162) Hülya ATLAN GÜRER lerde yapılan bu feragatlerin etkisi birbirinden farklıdır. Bu nedenle konu, zamanaşımı süresi dolmasından önce yapılan feragat ile sonradan yapılan feragat birbirinden ayrılarak incelenecektir. B. Zamanaşımı Süresi Dolmadan Önce (Zamanaşımı Süresi İşlerken) Yapılan Feragatin Etkisi Zamanaşımı süresi dolmadan önce (işlerken) yapılan bir feragat beyanının nasıl bir etkiye sahip olacağı doktrinde tartışmalıdır. Bir görüşe göre bu halde feragat, zamanaşımını kesen bir fiil gibi etkide bulunur. Buna göre, zamanaşımından feragat edildiği andan itibaren kesilen (başlangıçtaki) süre yeniden işlemeye başlar.81 Bu kapsamda ileri sürülen bir görüş, süreli ve süresiz feragat beyanını etkisi bakımından birbirinden ayırmaktadır. Buna göre süreli feragat beyanlarında öncelikle taraf iradeleri belirleyici olmalıdır. Zaman yönünden sınırlanmış olan böyle bir feragat beyanı (söz gelimi Aralık 2013’e kadar yapılan bir feragat), kendiliğinden zamanaşımını kesen bir fiil fonksiyonuna sahip olmaz. Bu halde feragat ile sadece zamanaşımı süresinin uzatılması da amaçlanmış olabilir. Ancak şüphe halinde buna, zamanaşımını kesen bir fiil nazarıyla bakılmalıdır. Buna karşılık, süresiz feragat beyanlarında baştan itibaren zamanaşımının kesildiğinden hareket edilmelidir. Dolayısıyla bu halde kanuni zamanaşımı süresi, kural olarak zamanaşımından feragat edildiği andan itibaren yeniden ve bütünüyle işlemeye başlar.82 feragat edilebileceğine ilişkin olarak ayrıca bkz. Wildhaber/Dede, Verzicht, s. 142; Müller, s. 291; Koller, ZBJV, s. 692. 81 Huguenin, s. 690, N. 2263; Tercier/Pichonnaz/Develioğlu, N. 1587a. Yine bu yönde olmak üzere, zamanaşımı süresi işlerken yapılan bir feragat beyanını, TBK m. 154/1, b. 1 (OR Art. 135/1, b. 1) anlamında borç ikrarı olarak değerlendiren ve zamanaşımını kesen bir sebep olarak ele alan görüş için bkz. Eugen Bucher, Schweizerisches Obligationenrecht - Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht, Schulthess Verlag, Zürih, 1988, s. 448; Berger, s. 493, N. 1478. Böylece, bu görüşe göre zamanaşımı süresi yeniden işleyecek olmakla birlikte (OR Art. 137/1, TBK m. 156/1), tarafların feragati bir süreye bağlamaları (en fazla on yıl olmak üzere) da mümkündür (Berger, s. 493-494, N. 1478). 82 Huguenin, s. 690, N. 2263. Süre öngörülmeden yapılan feragatin işlemiş olan süre kadar zamanaşımının uzamasına yol açacağına, belirli bir süre öngörülerek (bir hafta, bir ay, kırk gün) yapılan feragatin ise zamanaşımının öngörülen süre kadar uzamasını sağlayacağına ilişkin olarak bkz. Erdem, Zamanaşımı, s. 386. Buna göre, belirli bir süre öngörülerek yapılan feragat, kural olarak zamanaşımını kesen bir neden olan ikrar anlamına gelmez. Yoksa belirli bir süre öngörülmesinin hiçbir anlamı kalmazdı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1