315 TBB Dergisi 2022 (162) Hülya ATLAN GÜRER Ayrıca feragat ile alacağın zamanaşımına uğramayan bir borç haline getirilmesi söz konusu olamaz. Burada sadece defiyi ileri sürme hakkından vazgeçilir.106 Zamanaşımı süresi işlerken yapılan feragatten farklı olarak, zamanaşımının gerçekleşmesinden sonra feragat edilmesine, zamanaşımı süresini uzatan bir etki tanınamaz. Zira bu etki ancak, zamanaşımı süresinin işlemeye devam ettiği dönem için geçerli olabilir. Oysa bu halde zamanaşımı süresi artık sona ermiştir. Bu halde de zamanaşımı süresinin devam ettiğinin kabulü, zamanaşımı süresi dolduktan sonra da alacaklının süreyi kesip durdurabilmesine yol açar. Hâlbuki zamanaşımının kesilmesi, zamanaşımının gerçekleşmesi halinde değil, ancak işleyen zamanaşımı bakımından söz konusu olabilir.107 Yargılama sırasında borçlu, zamanaşımına uğramış alacağa ilişkin defi hakkını ileri sürüp sürmeme konusunda serbesttir. Bu anlamda borçlunun, yargılama sırasında zamanaşımı defini ileri sürmeyi ihmal etmesi veya ileri sürmekten kaçınması, zamanaşımından feragat niteliğinde olmayıp, TBK m. 160 hükmünün uygulama alanına girmez. Yargılama sırasında borçlunun yalın olarak zamanaşımı defini ileri sürmekten kaçınması her halde geçerlidir. Burada, hâkimin zamanaşımını resen göz önünde bulunduramayacağına ilişkin TBK m. 161 hükmü uygulama alanı bulur.108 Bu nedenle, yargılama sırasında 106 Eren/Dönmez, s. 2696; Kılıçoğlu, s. 1145. 107 Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 141, N. 45. Bu yönde bkz. BGE 122 III 10, E. 7 (https://www.bger.ch, Erişim Tarihi: 10.06.2022). Bu nedenle Federal Mahkeme’nin, zamanaşımının gerçekleşmesinden önce veya sonra verilmiş olup olmamasından bağımsız olarak, feragat beyanının, zamanaşımı süresinin sözleşmeyle uzatılmasında olduğu gibi bir etkiye sahip olacağına ilişkin kararı (BGE 99 II 185) isabetli bulunmamaktadır (Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 141, N. 45. Ayrıca bkz. Däppen, BSK OR, Art. 141, N. 1a). Buna karşılık, Federal Mahkeme’nin söz konusu kararıyla aynı yönde olmak üzere, gerek zamanaşımı gerçekleşmeden önce gerek gerçekleştikten sonra yapılan feragat beyanlarında, tüm feragat süresi boyunca zamanaşımının kesilmesinin veya durmasının mümkün olduğu görüşünde bkz. Gauch/Schluep/Schmid/Emmenegger, N. 3383. Yine bu kapsamda, İsviçre uygulamasında genellikle feragat beyanında bulunulduğu anda zamanaşımı henüz gerçekleşmemiş ise feragatin geçerli olacağı kaydına yer verildiğinden, borçlunun, zamanaşımı gerçekleştikten sonra zamanaşımı süresinin uzatılmasını amaçlamasının bu uygulamaya yabancı olduğuna vurgu yapılmaktadır (Wildhaber/Dede, Berner Kommentar OR, Art. 141, N. 45. Söz konusu uygulama hakkında ayrıca bkz. Fellmann, HAVE, s. 144; Müller, s. 288). 108 Wildhaber/Dede, Verzicht, s. 139. Aynı yönde bkz. Müller, s. 292; Gauch/Schlu-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1