Türkiye Barolar Birliği Dergisi 162.Sayı

24 Güçlü Yürütme Organının Egemen Olduğu Afrika Başkanlık Sistemleri ve Nijerya Örneği ettiği savunulmaktadır.48 Kamusal açıdan herhangi bir siyasi sorumluluğu bulunmayan ilgili kurumların çalışanlarının, Başkana sadakat ilkesi doğrultusunca yürütme organınca seçilmesi ve görevlerinin ifasında çoğu kez yalnızca Başkana hesap vermesi hususları kimi dönemlerde, kurumların işleyişine yönelik yasama organı çağrılarının göz ardı edilmesi ve yargı organının bağlayıcı kararlarına uyulmaması sonucunu doğurmuştur. Bazı yazarlara göre, Nijerya’da vaziyet bir dönem o denli vahim bir hâl almıştır ki, kurum yöneticilerinin parlamenterlerle aleni şekilde alay etmeleri ve Meclis’e açıkça saygısızlık doğuran eylemlerde bulunmaları, kamuoyu tarafından olağan sayılmaya başlamıştır.49 Yürütme işlevine ilişkin üst düzey yetkilerle donatılmış organ ve kurumlara yapılan atamalarda olduğu gibi, çeşitli yüksek mahkeme başkanlık ve üyeliklerine ilişkin yapılan atamalarla da Devlet Başkanı, yargı organını tahakkümü altına almaktadır. Örneğin, Anayasa’nın 231. maddesi hükmüne göre, Nijerya Yüksek Mahkemesi (Supreme Court of Nigeria) başkanı sıfatını haiz Nijerya Başyargıcı (the Chief Justice of Nigeria), Ulusal Yargı Konseyi’nin önerisi ve Senato’nun onayına bağlı olarak Başkan tarafından göreve atanmaktadır. Yüksek Mahkeme’ye yapılacak üye seçimi ise yine Senato’nun onayına bağlı olmakla birlikte bu kez Ulusal Yargı Konseyi Başkanı tarafından yapılmaktadır. Nijerya Anayasası’nın ilgili maddeleri uyarınca, tıpkı Nijerya Yüksek Mahkemesi başkanının atanma usulünde olduğu gibi diğer birçok yüksek mahkeme başkanının da Senato’nun onayı üzerine Başkan tarafından atandığı gözlemlenmektedir. Gerçekten de Temyiz Mahkemesi (Court of Appeal) Başkanı (m. 238), Federal Yüksek Mahkeme (The Federal High Court) Başyargıcı (m. 250), Abuja Federal Başkent Bölgesi Yüksek Mahkemesi (High Court of the Federal Capital Territory, Abuja) Başyargıcı (m. 255), Şeriat Temyiz Mahkemesi (The Sharia Court of Appeal) Baş Kadısı (m. 261) ve Örf ve Adet Hukuku Temyiz Mahkemesi (Customary Court of Appeal) Başkanı (m. 266) Senato’nun olumlu oyunu almış olmak kaydıyla Başkan tarafından göreve atanmaktadır. Bir başka ifadeyle, Nijerya’da federal düzeyde mevcut tüm yüksek mahkemelerin başkanları, makamlarına Başkan tarafından atanmaktadır. 48 Ihonvbere, s. 361. 49 Adejumobi, s. 11; Bilgin, s. 243-244.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1