350 İsviçre ve Amerikan Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Yolda ve Eğitimde Geçen Sürelerin Çalışma ... göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir (m. 63/1). Buna karşılık çalışma süresi, İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin65 3. maddesinde, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süre olarak tanımlanmıştır. Belirtmek gerekir ki, çalışma süresi fiilen çalışılan süreyle sınırlı değildir. Nitekim aynı maddenin devamında İş Kanunu’nun 66. maddesinde sayılan fiili çalışmaya dayanmayan sürelerin de çalışma süresinden sayılacağı düzenlenmiştir. Şu durumda, çalışma süresi işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği fiili çalışma süresi ile İş Kanunu’nun 66. maddesinde sayılan farazi çalışma sürelerinin toplamından oluşmaktadır.66 Fiili çalışma süresi, işçinin iş sözleşmesiyle üstlendiği işi fiilen yerine getirdiği süredir.67 İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 3. maddesi uyarınca 4857 sayılı İş Kanunu’nun 68. maddesinde düzenlenen ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmamaktadır. Aynı şekilde, öğretide, işe başlamadan önce soyunma ve giyinme sürelerinin de fiili çalışma süresinden sayılmayacağı ifade edilmiştir.68 Farazi çalışma süresi ise İş Kanunu’nun 66. maddesinde sınırlı sayıda sayılan69 ve fiilen çalışılmasa dahi günlük çalışma süresinden sayılacağı belirtilen sürelerdir. Şu hâlde, bu süreler çalışma süresinin fiili çalışma yapılmayan kısmını ifade etmektedir.70 Fiili çalışma olmasa dahi İş Kanunu’nun bazı süreleri çalışılmış gibi değerlendirmesinin ardında yatan düşünce, işçinin iş görme edimini işverenin emrine tah65 RG 25425, 06.04.2004 T. 66 Öner Eyrenci/Savaş Taşkent/Devrim Ulucan/Esra Baskan, İş Hukuku, 10. bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020, s. 267; Caniklioğlu, Çalışma Süresi, s. 2; Köseoğlu, İşin Düzenlenmesi, s. 317. 67 Serkan Odaman, Esneklik Prensibi Çerçevesinde Yargıtay Kararları Işığında Türk İş Hukukunda Çalışma Süreleri ve Yöntemleri, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2013, s. 7. 68 Bu görüşte bkz. Kenan Tunçomağ/Tankut Centel, İş Hukukunun Esasları, 9. bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018, s. 156; Ömer Ekmekçi/Esra Yiğit, Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 399; Köseoğlu, s. 119; Köseoğlu, İşin Düzenlenmesi, s. 317; İbrahim Subaşı, “İş Hukukunda Çalışma Süreleri”, A. Can Tuncay’a Armağan, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2005, s. 1207. Ayrıca bkz. Astarlı, s. 49. Yazar, kanaatimizce de haklı olarak, şayet işçinin kıyafet değiştirmesi veya yıkanması iş görme borcunun bir parçasını teşkil ediyorsa, bu halde geçen sürenin çalışma süresinden sayılacağını ifade etmektedir. 69 Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, s. 1225; Ekmekçi/Yiğit, s. 393; Odaman, s. 5; Baki Oğuz Mülayim, Gece Çalışması, Yetkin Yayınları, İstanbul, 2016, s. 147. 70 Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, s. 1208; Odaman, s. 8.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1