371 TBB Dergisi 2022 (162) Özde DEREBOYLULAR dan kurulan KTFD Anayasası’nın geçici 1. maddesinde de bu durum korunmuş9 ve 1983 yılında kurulan KKTC’nin halen yürürlükte olan 1985 Anayasası’nın geçici 4. maddesinin 1. fıkrasında; “Bu Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan mevzuat, bu Anayasa kurallarına aykırı olmadığı ölçüde yürürlükte kalır” denilmek suretiyle mevcut durum muhafaza edilmiştir. Böylelikle, AİHS’in insan hak ve özgürlüklerine ilişkin kuralları, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde olduğu gibi, KKTC’nin de iç hukukunun bir parçasıdır.10 Nitekim KKTC Yargıtayı, önüne gelen pek çok davada bu durumu açıkça vurgulamıştır.11 Anayasa Mahkemesi ise, 26.6.2003 tarihli kararında, AİHS’in KKTC iç hukukunun bir parçası olduğunu ifade etmiş; ancak Sözleşmenin Anayasa gibi üst düzeyde değil de yasalarla eşit uygulanması gerektiğini vurgulamıştır.12 Ne var ki, KKTC bağımsız bir devlet olarak tanınmadığı için Avrupa Konseyi’ne üye olamadığı gibi, AİHS’e de taraf değildir. Avrupa Konseyi organları Konsey’e üye ve Sözleşmeye taraf olarak Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımaktadır. Bu nedenle, KKTC’de yaşamakta olan bireyler, iç hukuk yollarını tükettikten sonra, Sözleşme’nin ihlalinden dolayı yapabilecekleri başvuruları KKTC aleyhine değil, şikayet konularına ve muhatabına göre, Türkiye aleyhine yapmak durumundadır.13 9 KTFD Anayasası’nın geçici 1. maddesi şu şekildedir: “16 Ağustos 1960 tarihli ve bu Anayasa’ya uygun olarak, 21 Aralık 1960 tarihine kadar kabul edilmiş mevzuatın; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kurallarının ve tadillerinin ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu ve Meclisinin 13 ve 18 Şubat 1975 tarihlerinde birleşik olarak yaptıkları toplantılarda alınan kararların ve bunlara uygun olarak yaptıkları toplantılarda alınan kararların ve bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuatın; bu Anayasa uyarınca konulacak yasalara aykırı olmayanları, yürürlükte kalır”. 10 Zaim Necatigil, Kıbrıs Uyuşmazlığı ve AİHM Kıskacında Türkiye, Turhan Kitabevi, Lefkoşa 2006, s. 1-23; Veziroğlu/Gümüş, KKTC Ceza Usul Hukuku, Lefkoşa 2012, s. 72. 11 Bkz. KKTC Yargıtay Ceza, D. 1-2-3/2001, Dava No: 2/2001, Karar Tarihi: 23.2.2001; KKTC Yargıtay Ceza, D. 44/2012, Dava No: 4/2013, Karar Tarihi: 19.6.2013. 12 KKTC AYM, D. 24/202, Dava No: 4/2003, Karar Tarihi: 26.6.2003: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi iç hukukumuzun bir parçası olmakla birlikte hukuk normları hiyerarşisinde Anayasa gibi bir üst norm değildir. Yasaların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykrılığını denetleyen ve aykırı olanların iptalini öngören bir iç prosedür yoktur. Dolayısıyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi iç hukuk haline gelmiş bir uluslararası sözleşme veya diğer herhangi bir yasa statüsünde kabul edip uygulamamız gerekir”. Bu konunun Türk öğretisindeki kısa tartışması için bkz. s. 32-34. 13 Moeckli/Sangeeta/Shah, Moeckli, Daniel/Shah, Sangeeta/Sicakumaran, Sandesh, International Human Rights Law, OUP, London, 2014, s. 129; Necatigil, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Anayasa ve Yönetim, s. 42.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1