372 Kuzey Kıbrıs Hukukunda Tutuklama Tedbirinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında ... Bunun temel nedeni; AİHM’in çeşitli kararlarında değindiği üzere Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs’ta yargı yetkisi bulunduğu yönünde görüşü benimsemiş olmasıdır. Nitekim AİHM’in Türkiye aleyhine bu husustan ötürü vermiş olduğu pek çok kararı mevcuttur.14 II. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı Bireyin, yaşam hakkı ihlal edilmedikçe diğer tüm özgürlüklerini etkinliğe kavuşturabilmesinin esas koşulu, iktidar karşısında, diğer özgürlüklerin sert çekirdeği olarak nitelendirilen kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkıdır.15 Bu yönüyle, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının en temel insan haklarından olduğu söylenebilir. Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı; kişinin haksız yere yakalanmamasını, gözaltında tutulmamasını, cezalandırılmamasını, hareket serbestisinin haksız yere kısıtlanmamasını, istediği yere gidip gelebilme, dolaşabilme olanağının ortadan kaldırılmamasını ve bu hakkın güvencesi altında yaşamını sürdürüp geliştirmesini garanti eder.16 Bu hak, demokratik toplumlarda büyük öneme sahip olup, tüm ulusalüstü belgelerin ve anayasaların temel hükümlerindendir.17 Gerçekten kişi özgürlük ve güvenliği, T.C. Anayasası’nın 19, KKTC Anayasası’nın 16, AİHS’in 5, Kişisel ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 9, Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 7. maddesi ile tanınan ve güvence altına alınan bir haktır. AİHS’in 5. maddesi kişi özgürlüğüne devlet tarafından keyfi şekilde müdahale edilmemesi ve özgürlük sınırlamasının hakim tarafından denetlenmesi konusunda güvence içermektedir.18 Kişi özgürlüğü 14 Bkz. AİHM’in Türkiye’ye karşı 18.12.1996 tarihli Loizidou kararı, BN. 15318/89; AİHM’in Türkiye’ye karşı 31.3.2005 tarihli Adalı kararı, BN. 38187/97; AİHM’in Türkiye aleyhine 6.7.2009 tarihli Amer kararı, BN. 25720/02; AİHM’in Türkiye aleyhine 20.6.2011 tarihli Elewa kararı, BN. 36772/02; Kıbrıs Cumhuriyeti aleyhine verilen kararlara ise, AİHM’in Kıbrıs Cumhuriyeti’ne karşı 16.7.2002 tarihli Selim kararı, BN. 47293/99 örnek gösterilebilir. AİHM’in Türkiye ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ne karşı 4.4.2017 tarihli Güzelyurtlu kararı, BN. 36925/07 sayılı kararında ise hem Türkiye hem de Kıbrıs Cumhuriyeti mahkûm edilmiştir. 15 Şeref Gözübüyük/Feyyaz Gölcüklü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, Ankara 2016, s. 237. 16 Serap Keskin, “Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkına İlişkin Anayasal Değişiklikler”, İÜHFM, C.LX, S.1-2, 2002, 49-64, s. 49. 17 Richard Stone, Textbook on Civil Liberties and Human Rights, OUP, London 2014, s. 75. 18 David Harris/Michael O’Boyle/Ed Bates/Carla Buckley, Law of the European Convention on Human Rights, OUP, London 2014, s. 287; Moeckli/Shah/Sica-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1