376 Kuzey Kıbrıs Hukukunda Tutuklama Tedbirinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında ... III. KKTC’de Kişi Özgürlüğüne Yönelik Tedbirler 1. Terim Bazı kavram karışıklıklarına meydan vermemek için burada birtakım kavramların anlamları üzerinde durmak gereklidir. Çeşitli ülkelerin ceza muhakemesine ilişkin kanuni düzenlemelerinde kişi özgürlüğünün kısıtlanması, kısıtlamanın niteliğine göre çeşitli kavramlarla ifade edilmektedir. Örneğin, Türk hukukunda, “koruma tedbirleri” olarak nitelendirilen, “yakalama”, “gözaltına alma” ve “tutuklama” gibi tedbirlerin tümü kişi özgürlüğüne müdahale teşkil eder. Bu aşamada, KKTC hukukunda, bu kavramların mevzuatta birbiriyle çatışır ve gelişigüzel bir şekilde kullanıldığını belirtmek gerekir. Örneğin, Anayasa’nın 16. maddesinin pek çok fıkrasında “yakalama” kavramına yer verilmiştir. Buna karşılık, Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nda söz konusu bu kavrama yer verilmemiş olup, kişinin özgürlüğünün kısıtlandığı ilk hal “tutuklama” olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca, “gözaltına alma” ifadesi Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nın bazı maddelerinde (m. 14/1, m. 17/1-a, m. 63) kullanılmakta olup, Kanun’da gözaltına almanın şartlarına ve süresine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kavram karışıklığının en temel nedeni, Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nın İngiliz döneminden kalma bir yasa olmasına karşılık, KKTC Anayasasının, KKTC’nin ilanından sonra hazırlanırken katkı koymuş olan akademisyenlerin başka hukuk düzenlerinde uzmanlaşmış olmalarıdır. Ancak hemen belirtmek isteriz ki, bu kavramların tatbikatta herhangi bir kafa karışıklığına veya probleme neden olduğunu iddia etmek de yerinde olmayacaktır. Kuzey Kıbrıs’ta yerleşmiş içtihattan ve ilgili kanun maddelerinden anlaşıldığı üzere, Türk hukukunda kullanılan ve hakim kararı olmaksızın kişi özgürlüğünün sınırlanmasını ifade eden “yakalama” kavramı yerine “tutuklama” ifadesi kullanılmaktadır. Bu doğrultuda kişi, fiziksel özgürlüğünün sınırlandığı ilk andan itibaren tutuklanmış olarak kabul edilmekte ve “hükümsüz tutuklu” olarak anılmaktadır. Bir başka ifadeyle, Kuzey Kıbrıs hukukunda Türk hukukudakinin aksine yakalama ve tutuklama kavramları birbiriyle iç içe geçmiş şekilde kullanılmakta ve hakim kararı olmaksızın kişinin özgürlüğünün kısıtlandığı daha ilk anda kişi tutuklanmış sayılmaktadır. Türk hukukunda “yakalama emrine da-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1