377 TBB Dergisi 2022 (162) Özde DEREBOYLULAR yanmayan yakalama” ve “yakalama emrine dayanan yakalama” nın muadili olarak gösterebileceğimiz kurumlar ise KKTC hukukunda “müzekkereli tutuklama” ve “müzekkeresiz tutuklama” şeklinde kanunda yer bulmaktadır. Kişinin özgürlüğünün kısıtlanması, ister hakim kararı üzerine, isterse hakim kararına dayanılmaksızın yapılmış olsun tüm hallerde “tutukluluk” kavramı ile ifade edilmekedir. Kişinin özgürlüğü sınırlandıktan sonra nezarethanede geçirdiği süreye ise “tutukluluk süresi” denilmektedir. Ayrıca, Türk hukukunda “gözaltı süresinin uzatılması” kavramı kullanılırken, KKTC hukukunda “tutukluluk süresinin uzatılması” denilmektedir. Bunun doğal sonucu olarak, Kuzey Kıbrıs hukukunda “yakalama” ve “gözaltına alma” tedbirlerinin olmadığını belirtmek yerinde olacaktır. Bu nedenle, çalışmanın geriye kalan kısmındaki açıklamalarımız “tutuklama” kavramı ile ifade edilecektir. 2. Müzekkereli Müzekkeresiz Tutuklama Ayrımı Bir suç işlendiği tespit edildikten sonra, suçu işlediğinden makul surette şüphe edilen kişi, Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nın düzenlemelerine göre, mahkeme emri ile veya mahkeme emri olmadan tutuklanabilir. Şüpheli, mahkemenin emri ile tutuklanmışsa, bu tutuklamaya, “müzekkereli tutuklama”, mahkemenin emri olmaksızın tutuklanmışsa, bu tutuklamaya ise, “müzekkeresiz tutuklama” denilmektedir.32 3. Müzekkeresiz Tutuklamanın Koşulları a. Kolluk Görevlilerinin Tutuklama Yetkisi Şüphelinin müzekkeresiz olarak tutuklanmasının sınırları Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nın 14, 15 ve 16. maddelerinde düzenlemektedir. Fasıl 155’in 14. maddesi polis mensuplarının, 15. maddesi özel kişilerin ve mal sahiplerinin ve 16. maddesi ise hakimlerin bizzat veya direktifi ile kişilerin, müzekkeresiz olarak hangi hallerde tutuklanabileceklerini düzenlemektedir. KKTC hukukunda tutuklama kural olarak kolluk mensupları tarafından ancak yasanın öngördüğü bazı hallerde özel kişiler tarafından da yapılabilmektedir33. 32 Hasan Sözmener, Ceza Genel ve Ceza Usul Hukuku Cilt 1, Lefkoşa 2014, s. 296; Veziroğlu/Gümüş, KKTC Ceza Usul Hukuku, s. 73. 33 Türk hukuku ile kıyaslama yaptığımızda ise burada değinilmesi gereken 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 90 ve 98. maddeleridir. İlgili maddeler kimlerin yakalama yetkisi olduğunu açıkça göstermektedir. Buna göre Türk
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1