379 TBB Dergisi 2022 (162) Özde DEREBOYLULAR doğal sonucu olarak da, yalnızca para cezası gerektiren bir suça ilişkin olarak suçüstü halinde olan şüpheli tutuklanamaz.37 KKTC Anayasası’nın 16. maddesinin 2. fıkrasınında bir kişinin özgürlüğünden ne gibi hallerde yoksun bırakılabileceğinin sınırlarını çizmektedir. Bu fıkranın (c) bendi bir kişinin, suç işlediği makul şüphesi üzerine, yetkili yargı mercii önüne çıkarılması amacıyla veya suç işlemesini önlemek veya işledikten sonra kaçmasına engel olunmasının makul olarak gerekli görüldüğü hallerde yakalanmasına veya tutuklanmasına müsade etmektedir. Aynı maddenin 3. fıkrası ise bir kimsenin ölüm veya hapis cezasını gerektiren bir suçüstü halinde ve yasa ile yürürlüğe girdiği zaman ve gösterildiği usül hariç olmak üzere, yasanın gösterdiği usuller doğrultusunda ve bir hakim kararına dayanılarak düzenlenmiş bir adli belge bulunmaksızın yakalanmamasını güvence altına almaktadır. Ne var ki yukarıda açıklandığı üzere, Fasıl 155’ün 14. maddesinin 1. fıkrası kolluk mensuplarına “ölüm veya iki yıldan fazla hapis cezası ile cezalandırılabilen bir suç işlediğinden makul sebeplerle şüphe edilen” kişileri müzekkeresiz yakalam yetkisi vermektedir. Bu durum, KKTC Anayasa Mahkemesi’nin 12 Aralık 1990 tarihli kararında ele alınmıştır.38 AYM, söz konusu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olup olmadığının kararlaştırılabilmesi açısından, Anayasa’nın 16. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile, 3. fıkrasının birlikte yorumlanması gerektiğini belirtmiştir. 16. maddenin 2. fıkrasının (c) bendi, bir kişinin hangi hallerde yakalanabileceğini veya tutuklanabileceğini göstermekte ve söz konusu bu bentte yakalamanın veya tutuklamanın müzekkeresiz yapılabileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Maddenin 3. fıkradasında ise fıkrada belirtilen istisnalar haricinde kimsenin adli müzekkere olmaksızın yakalanamayacağı öngörülmektedir. AYM’ye göre, 2. fıkranın (c) bendinin müzekkeresiz yakalamaya veya tutuklamaya müsade ettiği yönünde bir yorum yapılması, bu bend ile 3. fıkra arasında açıkca bir çelişkiyi ortaya çıkacaktır. Anayasa koyucunun özellikle aynı madde içerisindeki fıkralar arasında çelişkili hükümler yaratmak niyetinde olmadığını farz eden AYM, bu iki kuralın birbirleriyle bağdaştırılarak, uyum içinde yorumlanması ge37 KKTC hukukunda bu gibi suçlara örnek olarak Fasıl 154 Ceza Yasası’nın 374. maddesi, 21/1974 tarihli Motorlu Araçlar ve Yol Trafik Yasalarını Tadil Eden ve Birleştiren Yasa’nın 13. maddesi gösterilebilir. 38 KKTC Anayasa Mahkemesi, D. 9/90, Dava No: 26/1990, Karar Tarihi: 12.12.1990.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1