401 TBB Dergisi 2022 (162) Özde DEREBOYLULAR içinde yer alan tutukluluk süresidir”.122 Tutukluluk süresinin makul olup olmadığını değerlendirmede göz önünde bulundurulacak birtakım hususlar vardır. Bu hususlar şu şekildedir: 1) davanın zorluk ve karmaşıklığı; 2) sanığın davranışı, 3) ulusal makamların etkinliği.123 Örneğin, Mahkeme Punzelt/Çek Cumhuriyeti davasında, ulusal yargı organlarının tutuklama ve tutukluluğun devamına ilişkin gerekçeler uygun görülmüş, ancak yargılamanın yeterli hızda yürütülmediği gerekçesiyle 5. maddenin 3. fıkrasının ihlal edildiğine karar vermiştir.124 AİHM Tüm/ Türkiye kararında yapılan incelemede; başvuran tarafından sürekli yinelenen salıverilme taleplerinin, ulusal mahkeme tarafından, “isnat edilen suçun cinsi ve vasfı”, “delillerin durumu”, “suçun işlendiği tarih veya tutuklanma tarihi” ya da “tutukluluk nedenlerinin halen geçerli olması” gibi neredeyde birbirinin aynı gerekçelerle reddedilerek başvuranın tutukluluğunun devamına hükmedildiği, başvuranın tutuksuz yargılanma talebinin iki kez de herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin reddedildiğini bellirterek, 6 yıl 5 aylık tutukluluk süresinin Sözleşmenin 5/3 maddesinini ihlal ettiği kararına varmıştır.125 Ancak bu noktada belirtmek istediğimiz bir husus; AİHM’in kısa süreli tutukluluk durumlarında da m. 5/3’ün ihlaline karar verebileceğidir. Bu durumun örneği, Shishkov kararıdır. Mahkeme, 6 ay 3 haftalık tutuklama süresini gerekçesiz olmasından ötürü m. 5/3’ü ihlal eder nitelikte bulmuştur.126 AİHS ve AİHM kararları ışığında KKTC hukukunda tutukluluk sürelerinin makullüğünü değerlendirecek olursak, değinmemiz gereken birkaç husus vardır. Bunlardan ilki, tutukluluk süresinin göreceli olarak kısa olmasıdır. Türk hukukundaki tutukluluk süreleriyle kıyaslandığında, KKTC hukukundaki süreler çok daha makul görünmektedir. Ne var ki, yukarda değindiğimiz üzere Shishkov kararında AİHM, 6 ay 3 haftalık tutukluluk süresini gerekçesiz olması nedeniyle m. 5/3’ün ihlali olarak nitelendirmiştir. 122 Tezcan/Erdem/Sancakdar/Önok, El Kitabı, s. 239. Bkz. AİHM’in Almanya’ya karşı 27.6.1968 tarihli Wemhoff kararı, Seri A, no. 25. 123 Tezcan/Erdem/Sancakdar/Önok, El Kitabı, s. 240. 124 AİHM’in Çek Cumhuriyeti’ne karşı 24.5.2000 tarihli Punzelt kararı, BN. 31315/96, prg. 80-83. 125 AİHM’in Türkiye’ye karşı 17.6.2008 tarihli Tüm kararı, BN. 11855/04, prg. 49-50. AİHM’in tutukluluk süresine ilişkin ihlal kararı verdiği bazı kararları için bkz. AİHM’in Türkiye’ye karşı 8.8.2006 tarihli Hüseyin Esen kararı, BN. 49048/99; AİHM’in Türkiye’ye karşı 13.11.2014 tarihli Ali Rıza Kaplan kararı, BN. 24597/08. 126 AİHM’in Bulgaristan’a karşı 9.1.2003 tarihli Shishkov kararı, BN. 38822/97.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1