409 TBB Dergisi 2022 (162) Özde DEREBOYLULAR Fasıl 155’in 64. maddesinin 1. fıkrasında bulunmaktadır.153 Bu madde esasen sanıklarla ilgili olmakla birlikte, Anayasanın lafzı ve ruhuyla birlikte okunması ve yorumlanması halinde, şüphelilere de avukat tayin edebilecek şekilde yorumlanması gerektiği kanısındayız. Ne var ki, bu yönde bir uygulama olmadığını belirtmemiz gerekir. Bu nedenle, yasa koyucu, en kısa sürede şüphelinin maddi durumunun el vermemesi halinde kendisine baro tarafından avukat tayin edilebilmesi için gerekli düzenlemeyi yapmalıdır. 4. Masumluk Karinesi ve Susma Hakkı KKTC Anayasası’nın 18. maddesinin 4. fıkrasına göre, “herkes, suçluluğu yasaya uygun olarak ispat edilinceye kadar suçsuz sayılır”.154 Masumluk karinesi olarak tanımlanmakta olan bu hak, şüpheli ve sanıkların adil yargılanma haklarının en önemli unsurlarından biridir.155 Susma hakkı ise, adil yargılanma hakkının bir unsuru olarak gösterilmektedir. Ne yazık ki, susma hakkının gereklerine çoğu zaman saygı duyulduğunu söylemek pek mümkün gözükmemektedir. Kolluk görevlilerinin, gönüllü ifade elde edebilmek için şiddet, baskı, korkutma, vaatte bulunma gibi yöntemlere başvurmaları sıkça rastlanılan şikayetler arasındadır.156 Şüpheli ve sanıklar ise bu iddialarını ispatlamakta genellikle başarısız olmaktadırlar.157 KKTC’de özellikle basın mensupları da masumluk ilkesine gereken dikkat ve özeni sergilememektedirler. Çoğu zaman, şüpheli ve sanıkların açık eşkalleri görsel ve yazılı basında sergilenmekte; henüz suçluluğu bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından ispatlanmamış kişiler adeta cezalandırılmaktadır. 153 Madde şu şekildedir: “Bir sanığı bir ithamname veya ikamenameden ötürü yargılayacak veya Ağır Ceza Mahkemesinin bir kararı aleyhine yapılan bir istinafı dinleyecek olan Mahkeme, meselenin ciddiyetini, güçlüğünü veya durumunu adalet adına gerekli kıldığı takdirde, hale göre, sanık veya istinaf edeni savunmak için bir avukat atayabilir ve Mahkeme, ölümle cezalandırılabilen bir suçtan yargılanacak olan savunmasız herhangi bir kişiyi savunmak için bir avukat atayabilir”. 154 Konuyla ilgili Türk hukukuna ilişkin açıklamalarımız için bkz. s. 79-82. 155 Moeckli/Shah /Sicakumaran, International Human Rights Law, s. 270. 156 Sözmener, Ceza Genel ve Ceza Usul, s. 606. 157 Örneğin bkz. KKCT Yargıtay/Ceza, D. 2/2014, Dava No: 60/2012, Karar Tarihi: 28.2.2014.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1