410 Kuzey Kıbrıs Hukukunda Tutuklama Tedbirinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında ... 5. Tutukluluğu Yasaya Uygunguluğunun Karara Bağlanması Talebi ile Müracaat Hakkı Anayasa’nın 16. maddesinin 9. fıkrası, tutuklanması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese, tutukluluğunun yasaya uygunluğu hakkında bir mahkeme tarafından süratle karar verilmesi için, yasal yollara başvurma hakkı tanımaktadır. AİHS’in 5. maddesinin 4. uyarınca, özgürlüğünden yoksun bulunan herekese, tutulma işleminin yasaya uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar verilmesi ve eğer tutulma yasaya aykırı ise, serbest bırakılması için mahkemeye başvurmak hakkına sahip kılındığına ve bu hakkın önemine çalışmanın önceki bölümlerinde değinmiştik. Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası’nda Türk hukukundaki CMK m. 91/5 gibi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak her ülkeyi kendi yasal gerçekleri ışığında değerlendirmemiz gerektiği gerçeğini göz önünde bulundurarak yorum yapacak olursak, KKTC’de tutuklu bulunan kişilerin, tutukluluğun yasallığına karar verilmesi için başvuru yollarının kapalı olmadığını belirtmek gerekmektedir. Anayasa’nın 16. maddesinin 8. fıkrasında kişilere tutukluluk emirlerine karşı istinafa başvurma hakkı tanınmıştır. Anayasa’nın 151. maddesinde ise Devletin en yüksek istinaf mahkemesi olan Yargıtay’a (KKTC AY, m. 151/1) yetkisiz tutuklamanın kaldırılması için (habeas corpus) emirnamesi çıkarmaya münhasıran yetki verildiği görülmektedir. 6. Tazminat İsteme Hakkı Anayasa’nın 16. maddesinin son fıkrasında, hukuka aykırı bir tutuklamanın mağduru olan herkesin tazminat isteminde bulunma hakkı olduğu düzenlenmektedir (KKTC AY m. 16/10). Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası ise haksız bir tutuklamanın veya tutuklama sonrası işlemlerdeki hukuka aykırılıkların mağduru olan kişiye doğrudan tazminat isteminde bulunma hakkı tanıyan herhangi bir düzenleme içermemektedir. Bu durumda, kanuni süre içerisinde hakim önüne çıkarılmayan, tutuklandıktan sonra kanuni hakları hatırlatılmayan, kanuna uygun olarak tutuklandıktan sonra beraatine hüküm verilen kişilerin tazminat isteminde bulunma hakkı olup olmadığı belirsizdir. AİHS’in 5. maddesi hükümlerine aykırı olarak yapılmış bir kişi özgürlüğünü kısıtlama işleminin mağduru olan herkesin tazminat isteminde bulunmaya hakkı olduğuna ve sözleşmeye taraf olan devle-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1