32 Güçlü Yürütme Organının Egemen Olduğu Afrika Başkanlık Sistemleri ve Nijerya Örneği teşkil etmektedir.65 Dahası, “tarafsızlıklarından kuşku duyulmayacak kadar güvenilir” kimselerden meydana gelen heyetin, somut bulgu ve verilerle ortaya koyduğu suçluluk kararına rağmen bu denli yüksek bir nisabın aranması, impeachment usulünü etkili ve işlevsel bir yöntem olmaktan alıkoymaktadır. Sonuç olarak, çalışmada yeri geldikçe söz edilen Nijerya’daki politik konjonktür de hesaba katıldığında, Devlet Başkanının bağlı bulunduğu siyasi partiyle yaşayacağı ağır ihtilaflar meydana gelmedikçe yahut Başkan, partisi ve toplum nazarında sahip olduğu otorite ve gücünü önemli ölçüde yitirmedikçe pratikte suçlama usulünün gereği gibi işleyebilmesi pek de mümkün gözükmemektedir. 4. Başkanın Bütçe ve Mali Alandaki Yetkileri Kabaca, bir devletin belirli bir dönemde yapacağını öngördüğü harcamalarına ve elde edeceğini düşündüğü gelirlerine ilişkin tahminleri içeren ve bu doğrultuda uygulanacak kaide ve hususları düzenleyen belge olarak tanımlanabilecek66 bütçe gerek parlamenter sistem gerek başkanlık sistemini benimseyen ülkelerde, yürütme organına karşı parlamentonun elinde bulundurduğu oldukça önemli bir koz olarak değerlendirilmektedir. Sahip olduğu bütçe gücü sayesinde yasama organı, hazırlanacak bütçenin halkın iradesi, yürürlükteki hukuki mevzuat ve hesap verilebilirlik ile şeffaflık başta olmak üzere bütçe ilkelerine uygun biçimde hazırlanmasını sağlayarak yürütme üzerindeki mali denetimini gerçekleştirmektedir. Buna ek olarak başkanlık sistemlerinde Başkan, programını gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyduğu bütçenin tam olarak finanse edilebilmesi için parlamentoyla iyi ilişkiler kurmak ve sürdürmek zorunda olacağından büt65 Bahsedilmelidir ki ABD ve Türkiye başta olmak üzere başkanlık sisteminin benimsendiği birçok ülkede de impeachment sürecinin başlatılması ve sonuçlandırılmasında benzer nitelikte çoğunluklar öngörülmüştür. Örneğin Anayasamızda (madde 105/3), TBMM üyelerinin üçte ikisinin oyuyla Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divan’a sevk edilebileceği öngörülmekteyken; ABD Anayasası (madde 1/3/6) ise, yapılacak nihai oylama sonucu Başkanın görevden azline karar verilmesinde Senato üyelerinin üçte ikisinin olumlu oyunu aramaktadır. Burada vurgulamaya çalıştığımız asıl husus, başkanlık sisteminin uygulandığı en demokratik ülkelerden biri olan ABD’de dahi, Bill Clinton örneğinde hatırlanacağı üzere, öngörülen yüksek nisaplar nedeniyle suçlandırma usulü nihayete erdirilemiyorken; çok daha düşük nitelikli bir demokrasinin egemen olduğu Nijerya’da bu usulünün gereği gibi işleyebilmesinin evleviyetle olası gözükmemesidir. 66 Abdullah Karaer, “Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Yasamanın Bütçe Gücü”, Sayıştay Dergisi, C. 32, S. 122, Eylül 2021, s. 74.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1