Türkiye Barolar Birliği Dergisi 162.Sayı

46 Cezaevlerinde Hükümlü ve Tutuklulara Yönelik Zor Kullanılmasının ve Kelepçe Takılmasının Sınırları olacaktır.3 Zira ölçülülük ilkesi kapsamında elverişli bir müdahaleden kasıt etkili ve makul bir araç ile amaca ulaşmaktır.4 Burada durumun gerektirdiği ölçüde ve uygun araçlarla müdahalede bulunulması esastır. Dolayısıyla kolluğun zor kullanma yetkisinin, sözlü uyarı ve beden dili ile başlayan silahsız fiziki güç uygulama, öldürücü olmayan silahlarla müdahale ve öldürücü silahlarla müdahale şeklinde sıralanan aşamalardan oluştuğu öğretide kabul edilmektedir. Bu aşamalar zor kullanmayı gerektiren direnç seviyesine göre uygulanacak zor kullanma seviyesini de ifade etmektedir.5 Bütün bu zor kullanmada nihai amaç olarak, ortaya çıkan direnci ve fiziksel şiddeti kırarak kişiyi etkisiz hale getirme ve durumu kontrol altına alma vardır. Burada sadece zor kullanmaya neden olan fiilleri orantılı bir şekilde etkisiz hale getirme amacına yönelik bir müdahale olmalıdır.6 Diğer taraftan bozulan kamu düzenini ve güvenliğini sağlamak bakımından kolluk birimlerine zor kullanma yetkisinin tanınması zorunlu olmakla birlikte bu yetkinin en temel insan hakkı olan yaşama hakkını tehdit etmesi nedeniyle bu yetkinin kullanılabileceği durumlar ve şartlar, kanunlarla, öngörülebilir bir şekilde sınırlanmalıdır. Bu sınırlamanın temel amacı kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanması ve suçla mücadele ile temel hak ve özgürlükler arasında denge sağlamak ve keyfi uygulamaların önüne geçmektir.7 Dolaysıyla zor kullanma yetkisinin ölçülü olması kadar önemli olan bir diğer niteliği ise yasal dayanağının bulunmasıdır. Yasal dayanağa sahip ve ölçülü bir zor kullanma halinde müdahale hukuka uygun olacaktır.8 3 Yücel Oğurlu, Ölçülülük İlkesi: Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2002, s.36-37; Hayrettin Kurt, “İdari Yaptırımlara Karşı Güvenceler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2014, C. XVIII, S. 1, s.166 4 Zuhal Bereket, Hukukun Genel İlkeleri ve Danıştay, Yetkin Yayıncılık, Ankara 1996, s. 171; Eryılmaz/Bozlak, s.272 5 Serkan Altuntop, “Kamu Güvenliğini Sağlamada Kolluğun Aşırı Güç Kullanma Sorunsalı:”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ankara 2015, C.14, S.4, s. 880 6 Sulhi Dönmezer, Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi ve İnsan Hakları, Kolluğun Silah Kullanma Yetkisi, Türk Ceza Hukuku Derneği Yayınları, No:6, İstanbul 2005, s.22 7 Adem Çelik, “Özgürlük ve Güvenlik Bağlamında İç Güvenlik Paketinde Yer Alan Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Ankara 2015, S.5, s. 235-263 8 Zeki Hafızoğulları, “İnsan Hakları, Polis Görevi ve Yetkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1995, C.44, S.1-4, s.576.; Cin, Onursal: “Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Dergisi, C. 8, S. 1–2, Y. 2000, s.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1