47 TBB Dergisi 2022 (162) Bahattin ARAS Türk hukukunda, kolluğun zor kullanma yetkisinin ayrıntılı olarak düzenlendiği temel metinlerin başında 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nun 16. maddesi gelmektedir. Maddedeki düzenleme uyarınca zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedenî kuvvet, maddî güç ve kanunî şartları gerçekleştiğinde silah kullanılabilir. Maddenin diğer fıkralarında bedenî kuvvet ve maddî güç kavramlarının ne anlama geldiği, hangi koşullarda bedenî kuvvet, maddî güç ve silah kullanılacağı ve zor kullanmadan önce yapılması gerekenler ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Madde bu yönüyle sadece polis için değil diğer zor kullanma yetkisine sahip genel ve özel kolluk kuvvetlerinin zor kullanmada uyacakları esaslar noktasında belirleyici bir düzenlemedir.9 Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere zor kullanma yetkisi ancak kanunun çizdiği sınırlar çerçevesinde, kademeli bir şekilde ve ölçülülük ilkesine uygun olarak kullanılması halinde hukuka uygun olabilecektir. Zor kullanmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda gündeme gelen bir diğer husus ise zor kullanma sırasında silah kullanılmasıdır. Ulusal ve uluslararası mevzuatın belirlediği ilkeler dikkate alındığında zor kullanma sırasında bedenî kuvvet ve maddî gücün yetersiz kalması halinde silah kullanılabilecektir. Müdahale sırasında silahın da yetersiz kalması halinde son çare olarak ateşli silah kullanılabilecektir. Özellikle ateşli silah kullanımına kolluk görevlisi kendisinin veya başkasının hayatının tehlikede olduğuna ya da kendisinin veya başkasının vücut bütünlüğüne ciddi bir müdahalenin olduğu durumlarda başvurmalıdır. Dolayısıyla oluşan tehlikenin silah dışında alternatif bir yöntemle giderilmesi mümkün ise silah kullanılamaz. Son çare prensibi burada da geçerli olduğundan kolluk görevlisi durumun şartları içerisinde silah dışında bir alternatif kullanabiliyorsa silah kullanmaması gerekmektedir.10 679. 9 Suat Çalışkan, “Polisin Zor Kullanma Yetkisi”, https://www.hukukihaber.net/ polisin-zor-kullanma-yetkisi-makale,7355.html, İET:11.02.2022; Eryılmaz/Bozlak, s.223 10 David A. May/James E. Headley, Reasonable Use of Force by Police, Peter Lang Inc., International Academic Publishers, New edition, New York 2008, s. 47; Banks, s.73
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1