60 Cezaevlerinde Hükümlü ve Tutuklulara Yönelik Zor Kullanılmasının ve Kelepçe Takılmasının Sınırları alternatif yöntemlerle aynı sonucu elde etmek mümkün ise kullanılan gücün orantılı olduğu düşünülemez. Bu bağlamda biber gazının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri ve göz yaşartıcı gazların kimyasal silahlar olarak değerlendirilmesi gerektiği düşüncesi dikkate alındığında, uluslararası alanda insan hakları ve sağlık hakkı kapsamında kabul edilen Cenevre Protokolü48 çerçevesinde zor kullanılması sırasında biber gazının kullanılmaması veya kullanılacaksa da orantılı kullanılmalıdır.49 AİHM Tali/Estonya Kararında,50 emirlerine itaat etmediği gerekçesiyle bir tutuklunun cezaevi görevlileri tarafından kötü muameleye maruz bırakılmasına ilişkin yapılan başvuruda, emirlerine itaat etmemesi nedeniyle başvurucuya karşı biber gazı kullanılmış olması ve uzun süre yatağa bağlanmış olması nedeniyle Sözleşme’nin 3. maddesi kapsamında insanlık dışı veya onur kırıcı muamele yasağının ihlal edildiğine hükmetmiştir. Mahkeme, özellikle, biber gazı kullanımına başvurulması hususunun meşruluğu konusunda kolluk kuvvetlerinin bu tür girişimlerde bulunmasına ilişkin olarak Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) tarafından dile getirilen endişelere atıfta bulunmuştur. CPT’ye göre, biber gazı, oldukça tehlikeli bir madde olup, kapalı alanlarda kullanılmamalıdır ve hâlihazırda kontrol altında tutulan bir hükümlünün suratına hiçbir surette püskürtülmemelidir. Biber gazı, soluk borusu ve göz iritasyonu, kasılmalar, alerji, ağır dozda kullanıldığında akciğer ödemi veya iç kanama gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Mahkeme, biber gazının kapalı alanlarda kullanımı neticesinde ortaya çıkan ve oldukça ciddi olan bu etkileri ve cezaevi görevlilerinin başvuranı zapt etmek için kullanabilecekleri kask ve zırh gibi alternatif materyallerin mevcut olduğunu göz önün48 GenelolarakCenevreProtokolüolarakbilinen“Boğucu,ZehirleyiciveBenzerGazların ve BakteriyolojikAraçların Savaşta Kullanımının Yasaklanmasına İlişkin Protokol” biyolojik ve kimyasal silahların kullanımını yasaklayan antlaşmadır. Protokol 17 Haziran 1925’te Cenevre’de imzalanmış ve 8 Şubat 1928’de yürürlüğe girmiştir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Cenevre_Protokol%C3%BC#:~:text=Bo%C4%9F ucu%2C%20Zehirleyici%20ve%20Benzer%20Gazlar%C4%B1n,%C5%9Eubat%20 1928’de%20y%C3%BCr%C3%BCrl%C3%BC%C4%9Fe%20girdi., İET:12.02.2022 49 Kerem Osmanoğlu, “Biber Gazının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri ve Hukukî Statüsü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Konya.2011, C.19, S.1, (Biber Gazı), s.89 50 AİHM Tali/Estonya Kararı, Başvuru No: 66393/10, K.T: 13.02.2014
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1