64 Cezaevlerinde Hükümlü ve Tutuklulara Yönelik Zor Kullanılmasının ve Kelepçe Takılmasının Sınırları meydana gelmiş olan yaralanmaların ve zor kullanmadan kaynaklı oluşan fiziksel etkilerin bir tutanağa bağlanması zor kullanımına ilişkin yapılacak idari ve yargısal denetimde bu zor kullanımının olayın akışına göre orantılı olup olmadığını tespit noktasında belirleyici etkenlerden biri olacaktır. Diğer taraftan zor kullanımının haklı makul ve orantılı olduğunun idari ve yargısal denetiminin yapılabilmesi ve hükümlünün bu yöndeki itirazlarını yetkili makamlar nezdinde ileri sürebilmesi bakımından öncelikle müdahale sonrası hazırlanan bu tutanak ve doktor raporlarının bir suretinin hükümlüye verilmesi gerekir. 4. AİHM’nin Cezaevlerinde Zor Kullanılmasına İlişkin Bakış Açısı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, tutuklu ve hükümlülerin korunmasız ve zayıf durumda olduklarını ve yetkililerin bu kişilerin fiziksel esenliklerini korumakla ödevli olduklarını belirtmiştir.52 Mahkeme, cezaevlerinde bir şiddet potansiyeli bulunduğundan ve tutulan kişilerin direnişinin çok çabuk ayaklanmaya dönüşebileceğinden, cezaevinde güvenliği sağlamak veya düzeni korumak veya suç işlenmesini önlemek için gerekli olduğu takdirde güç kullanılabileceğini kabul etmiştir. Ancak bu güç zorunlu hallerde kullanılmalı ve aşırı olmamalıdır.53 AİHM, Vladimir Romanov/Rusya Kararında da vurguladığı üzere cezaevinde tutuklu ve hükümlülere karşı güç kullanılması söz konusu olduğunda, ilk olarak bir olayda güç kullanılmasının iç hukuk hükümlerine uygun olup olmadığına ve ikinci olarak kullanılan gücün gerçekleştirilmek istenen amaçla orantılı olup olmadığına bakmaktadır.54 Cezaevi koşullarının doğal sonucu ve gereği olarak güvenlikten sorumlu görevliler, mevcut tehlikeyi bertaraf edici uygun müdahaleyi 52 AİHM Khatayev/Rusya Kararı, Başvuru No: 56994/09, K.T: 11.10.2011, Prg.9 53 AİHM Ivan Vasilev/Bulgaristan Kararı, Başvuru No:48130/99, K.T: 12.04.2007, Prg.63 54 Osman Doğru/Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, C.1, Avrupa Konseyi- T.C. Yargıtay Başkanlığı Yayını, Ankara 2012, s.148
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1