77 TBB Dergisi 2022 (162) Bahattin ARAS B. CEZAEVLERİNDE KELEPÇE KULLANILMASI Cezaevlerinde tutuklu ve hükümlere yönelik kullanılan başlıca kısıtlayıcı araçlardan biri de kelepçedir. Cezaevi içerisinde kural olarak kelepçe takılması yasak olmasına rağmen nakil, hastaneye sevk ve kendisine veya başkalarına zarar verme halleri gibi istisnai durumlarda kelepçe kullanılması gündeme gelmektedir. Cezaevi gibi güvenlik, düzen ve disiplinin önemli olduğu bir kurumda belirtilen istisnai durumlarda ve koşulların da gerekli kılması halinde kelepçe kullanılabilir. Burada sorun oluşturan husus kelepçe takılmasının bir gereklilikten çıkarak bir cezalandırmaya ve keyfi uygulamaya dönüştüğü durumlardır.81 Dolayısıyla bu tip kısıtlayıcı araçlara başvurulabilmesi bakımından hükümlünün veya tutuklunun kaçma veya can güvenliği açısından tehlike arz etme durumuna ilişkin somut belirtilerin ortaya konulması gerekmektedir. Tutuklu veya hükümlülerin ceza infaz kurumu dışında bulundukları süre boyunca kaçmalarının önlenmesi, kendilerine veya başkalarına zarar verme tehlikesinin bertaraf edilmesi amacıyla kolluk görevlileri tarafından kelepçe gibi bedensel hareketleri kısıtlayıcı araçların kullanılması kural olarak Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrası yönünden sorun oluşturmamaktadır. Ancak bu tür tedbirlerin uygulanmasında tutuklu veya hükümlülerin fiziksel veyahut ruhsal durumları ile tedbirin olası olumsuz etkilerinin birlikte dikkate alınarak bir sonuca ulaşılması gerekir. Kelepçe ve benzeri araçların kullanımında kamu makamlarının takdir yetkisini alınan tedbirin amacını aşacak boyutta keyfî veya gereksiz kullanmaları kötü muamele kapsamında kalabilmektedir. Bu durumda öncelikle değerlendirilmesi gereken husus, alınan tedbirin makul seviyede sayılıp sayılmayacağı ve sonuçları bakımından hakkında tedbir uygulanan kişideki fiziksel ve ruhsal etkilerinin kötü muamele sayılması için aranan eşiği aşıp aşmadığıdır.82 Kural olarak hükümlünün cezaevi içerisinde bulunduğu süreçte kelepçelenmesi mümkün değildir. Ancak 5275 sayılı Kanun’da belirtilen nakil, hastaneye sevk ve kendisine veya başkalarına zarar verme 81 Özbek, s.261; Demirbaş, s.376-377; Özkavalcı, s.423 82 Bahattin Aras/Sezgin Güverçin: İnfaz Hukuku, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2021, s.578
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1