79 TBB Dergisi 2022 (162) Bahattin ARAS hallerde kelepçe takılabileceğine dair hükümlere yer verilmiştir. Avrupa Cezaevi Kurallarının “Zapt etme araçları” kenar başlıklı 68. maddesinde aşağıdaki kurallar belirlenmiştir: ○ Zincir ve demirlerin kullanımı yasaklanmalıdır. ○ Kelepçe, deli gömleği ve diğer bedensel kısıtlama araçları aşağıdaki haller dışında kullanılmamalıdır: a. Gerektiğinde, nakil sırasında kaçmaya karşı engelleyici bir önlem olarak kullanılır. Bu takdirde, mahpus adli veya idari bir makamın önüne çıkarıldığında makam aksine karar vermedikçe bu araçlar çıkarılmalıdır; ya da b. Bir mahpusun kendine veya başkalarına ya da mala ciddi bir zarar vermesini önlemek amacıyla, diğer kontrol yöntemlerinin yetersiz kaldığı hallerde müdürün emriyle kullanılır. Bu durumlarda müdür derhal doktora bilgi vermeli ve durumu bir üst cezaevi makamına rapor etmelidir. ○ Zapt etme araçları kesinlikle gerektiğinden daha uzun bir süre kullanılmamalıdır. ○ Zapt etme araçlarının kullanım biçimi ulusal mevzuatta belirtilmelidir. Gerek ulusal mevzuatta ve gerekse Avrupa Cezaevi Kurallarında belirtildiği üzere tutuklu ve hükümlülerin sevk, muayene ve tedavi sürecindeki uygulamaların ilgili mevzuat doğrultusunda hiçbir mahpusa ayrımcılık yapılmadan, firar/firara teşebbüs, kaçma/kaçırılma ve hükümlü/tutukluya dışarıdan yapılacak saldırıların engellenmesi maksadıyla yürütülmesi gerekir. Bu kapsamda kelepçe ve diğer bedensel kısıtlama araçları istisnalar dışında kullanılamaz. İstisnai durumların varlığının da gerekçeleriyle ortaya konması gerekir. Bu bağlamda özgürlüğünden mahrum bırakılan bir tutuklu ve hükümlünün kaçma, kendisine veya başka birine zarara sebebiyet verme riskinin olmadığı veya böylesi bir uygulamanın orantısız olduğu ya da mahpusun kamuya ifşasının amaçlandığı hallerde kelepçelenmesi durumunda işkence ve kötü muamele yasağının ihlali gündeme gelecektir.83 83 Aras/Güverçin, s.580
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1