80 Cezaevlerinde Hükümlü ve Tutuklulara Yönelik Zor Kullanılmasının ve Kelepçe Takılmasının Sınırları Diğer taraftan kelepçe takılmasında esas olan kaçma ve zarar verme tehlikesinin bertaraf edilmesidir. Burada failin durumu ve tehlikenin ağırlığı esas alınarak karar verilecektir. Bu noktada kelepçe kullanılmasında takdir hakkı bu esaslara göre kullanılacağından kişinin hüküm giydiği veya yargılandığı suçun nevi tek başına belirleyici bir unsur değildir. AİHM’ye göre kelepçeleme gibi kısıtlama tedbirleri, normalde, hukuka uygun yakalama veya tutuklamayla bağlantılı uygulanan ve makul olarak gerekli olduğu değerlendirilen koşulları aşan güç kullanımı veya uygunsuz müdahalelere yol açmadığı sürece Sözleşme’nin 3. maddesi kapsamında bir sorun teşkil etmez. Mahkemeye göre kelepçe takılma gibi kısıtlama tedbirlerinin kullanımının bir mahpusu fiziksel veya zihinsel olarak etkilemeyi veya söz konusu kişiyi aşağılamayı amaçlaması halinde Sözleşme’nin 8. maddesinin de ihlali gündeme gelebilecektir.84 Mahkeme gerekçesiz ve orantısız kelepçe takılmasından kaynaklı olarak Sözleşme’nin 3 ve 8. maddeleri bağlamında ihlal kararları vermiştir.85 84 AİHM Raninen /Finlandiya Kararı, Başvuru No: 152/1996/771/972, K.T. 16.12.1997, Prg. 63- 64 85 AİHM, aşağıdaki koşulların varlığı hâlinde kelepçe veya zincir kullanımını haklı kılacak hiçbir gerekçe olmadığına karar vermiştir. Bu gerekçeler: • Herhangi bir psikiyatrik görüş veya haklı gerekçe olmaksızın yedi gün boyunca akıl sağlığı sorunu olan bir mahpusun kelepçelenmesi (Kucheruk /Ukrayna Kararı, 2007, Prg. 140-146), • Herhangi bir karşı koyma olmasına bakılmaksızın zorla besleme sırasında zorunlu olarak kelepçeleme (Nevmerzhitsky/Ukrayna Kararı, 2005, Prg. 97), • Cerrahi müdahale olmayı bekleyen hastanedeki bir hasta mahpusun kelepçelenmesi (Henaf/Fransa Kararı, 2003, Prg. 52-60; Istratii ve Diğerleri/Moldova Kararı, 2007, Prg. 55-58), • Hastanedeki yatağında kanserden muzdarip bir mahpusun kelepçelenmesi (Okhrimenko/Ukrayna Kararı, 2009, Prg.98), • Mahkeme duruşmalarında kelepçeleme (Gorodnichev/Rusya Kararı, 2007, Prg.103-109), • Hamile bir kadının hastanedeki hasta kabul biriminde jinekolojik muayene sandalyesine zincirlenmesi (Korneykova ve Korneykov/Ukrayna Kararı, 2016, Prg.112-115), • Fiziksel olarak zayıf düşmüş hasta bir mahpusun hastaneye götürülürken kelepçelenmesi (Mouisel/Fransa Kararı, 2002, Prg.47), • Jinekolog muayenesi sırasında kelepçeleme (Filiz Uyan/Türkiye Kararı, 2009, Prg.32-35) (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İçtihadına İlişkin Rehber, Mahpus Hakları, s.40-41, chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer. html?pdfurl=https%3A%2F%2Finhak.adalet.gov.tr%2FResimler%2FDokuma
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1