113 TBB Dergisi 2022 (163) Mustafa ATALAN I. YAPTIRIMIN BELİRLENMESİ A. Suç, Yaptırım ve Yaptırımın Niteliğinin Belirlenmesi Toplumun huzur ve güven içerisinde yaşamasını temin etmek açısından ihdas edilen suç ve yaptırım kavramları, zaman içerisinde farklı şekillerde algılanmıştır. Suç, kanunlarda hapis veya adli para cezası olarak karşılık bulan ve karşılığında yaptırım belirlenen haksız bir fiil olarak ifade edilirken, yaptırım, ceza hukuku anlamında suç teşkil eden bir eylemin karşılığı olmak üzere uygulanan, suçu kınayan ve suçun işlenmesini önleyen bir müeyyide olarak tanımlanmıştır.8 Yaptırımın, bir diğer ifadeyle cezanın, suçun niteliğine göre belli ağırlıkta ve etkili, sonucu itibariyle de acı verici olması ve bu kapsamda ceza adaletini sağlaması önem taşımaktadır.9 Hâkim, karar verirken öncelikle, eylemin suç teşkil edip etmediğini, suç teşkil ediyor ise suç vasfının ne olduğunu ve suçun fail tarafından işlenip işlenmediğini kesin olarak tespit edecektir.10 Fail ve fiil arasındaki nedensellik bağının oluşturulmasından sonra, faile yüklenen suçla ilgili olarak Kanun’da yazılı olan yaptırım oranları dikkate almak suretiyle temel ceza belirlenecektir. Kanun’da alt ve üst sınırları belirlenen cezaya, soyut ceza, bu cezanın somut olaya uygulanması sonucu ortaya çıkan cezaya da somut ceza denilmektedir.11 TCK’da öngörülen yaptırımlar, Kanun’un 45 ve devamı mad8 Timur Demirtaş, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018, s. 47.; Özgenç, “Genel Hükümler”, s. 33; Ayhan Önder, Ceza Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992, s. 7.; Bahri Öztürk/ Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Türk Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 18. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018, s. 424-425.; Sulhi Dönmezer/ Sahir Erman, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, 14. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2016, C: 2, s. 541. 9 Erdal Yerdelen, Cezanın Belirlenmesi (Türk-Alman Uygulaması), 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013, s. 13.; Nevzat Toruslu, Ceza Hukuku Genel Kısım, 24. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018, s. 270. 10 Veli Özer Özbek/Koray Doğan/Pınar Bacaksız/İlker Tepe, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2010, s. 600.; Nevzat Toroslu, Ceza Hukuku, Ankara, 2005, s. 272. 11 Özbek/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 600; Yerdelen, s. 8.; Mahmut Koca, İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018, s. 631.; Taneri, s. 131.; Doğan Gedik, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Cezanın Belirlenmesine Hâkim olan İlkeler”, Bir Uygulamacının Ceza Hukuku Makaleleri, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, s. 47.; Nur Centel, Cezanın Amacı ve Belirlenmesi, Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 2001, s. 356.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1