138 &H]a +XkXkXnda 7akdLUL øndLULP 1HdHnOHULnLn 8\JXOanPaVÕ 6RUXnX YH 7RSOXPVaO BHkOHnWL mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir”. Kanun’un 50/4. maddesine göre de “Taksirli suçlardan dolayı hükmolunan hapis cezası uzun süreli de olsa; bu ceza, diğer koşulların varlığı hâlinde, birinci fıkranın (a) bendine göre adlî para cezasına çevrilebilir. Ancak, bu hüküm, bilinçli taksir hâlinde uygulanmaz” hükmüne yer verilmiştir.90 Maddede sayılan suçlunun kişiliği, sosyal ve ekonomik durumu, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlık ve suçun işlenmesindeki özellikler kavramları ile takdiri indirim nedenleri olarak gösterilen failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonra ve yargılama sürecinde gösterdiği davranışlar ve cezanın failin geleceği üzerindeki olumsuz etkileri kavramlarının birbirine zaman zaman yaklaşan kavramlar olduğu görülmektedir. Bu noktada, bu yakın kavramlar, farklı kurumlar içerisinde kullanılırken, seçenek yaptırımlara çevirme sırasında kullanılan gerekçeler ile takdiri indirim gerekçelerinin birbiriyle çelişmemesi gerekmelidir.91 Seçenek yaptırımlarda belirtilen gerekçelerden bir kısmı, suçla ilgili gerekçelerdir. Örneğin, “suçun işlenmesindeki özellikler” kavramı, doğrudan suçla bağlantılıdır. Bu çerçevede, işlenen suçun mahiyeti, kapsamı, toplumda yarattığı infial ve diğer özellikleri gerekçe gösterilerek seçenek yaptırımların uygulanmasına karar verilirken; failin geçmişi ve sosyal ilişkileri gerekçe gösterilerek takdiri indirim uygulanmasına karar verilebilecektir. Buna karşın, failin geçmişi ve kişiliği kavramları birbirine yakın kavramlar olması nedeniyle, bu kavramla90 Taneri, s. 134.; Hakeri, s. 655; Yargıtay 8. CD, 16/12/2021; 2019/24577; 2021/22985 91 Hakeri, s. 656.; “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve erteleme hükümleri yönünden engel sabıkası bulunmayan, kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre hükmolunan hapis cezası paraya çevrilen ve yargılama sürecindeki davranışları olumlu bulunarak TCK’nın 62. maddesi uyarınca hakkında takdiri indirim uygulanan sanık hakkında; kişisel özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda olumlu kanaat oluşmaması şeklindeki, takdiri indirim ve seçenek yaptırıma çevirme gerekçeleriyle çelişki oluşturacak biçimde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi”, Yargıtay 4. CD. 27/01/2021; 2017/20789; 2021/2551, E. K.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1