162 0HdHnL <aUJÕOaPa +XkXkXnda 7anÕ÷Õn ( 'XUXşPa LOH 'LnOHnLOPHVL YH .LşLVHO 9HULOHULn Hâkimin doğrudanlık ilkesi gereği tanığı bizzat dinlemesinin dışında, HMK m. 259, tanığın bulunduğu yerde dinlenilmesini, gerçeğin ortaya çıkması bakımından gerekli olmasına (f. 1) ya da tanığın hasta veya engelli olmasına (f. 2) bağlı olarak mümkün kılmıştır. İstinabe yoluyla tanığın dinlenilmesi de mümkündür (HMK m. 259/3). İstinabe yoluyla tanığın dinlenilmesine karar verildiği takdirde, tanığa hangi soruların sorulması gerektiğini en iyi bilecek kişi olan hâkim, tanığın istinabe ile hangi hususlarda dinlenileceğine de karar verecektir.33 Görevsiz ve yetkisiz mahkemede tanık dinlenildiği takdirde, görevli ve yetkili mahkemenin, görevsiz ve yetkisiz mahkemedeki tanık ifadesiyle yetinmesi ve tanığı tekrar huzurunda dinlememesi mümkündür.34 Birden fazla tanığın bulunduğu hallerde tanıklar, ayrı ayrı dinlenilir (HMK m. 261/1). Buna göre henüz dinlenilmemiş olan tanıkların hâkim huzuruna alınmazlar (c. 1). Bu düzenleme ile amaçlanan, tanıkların birbirlerinden etkilenerek gerçeği söyleyememe ihtimallerinin önüne geçmektir.35 Yargıtay, hâkimin bu kurala aykırı davranarak tanıkları aynı anda duruşmada bulundurmasını usulü bir hata olarak kabul etmekle birlikte, gösterilen bir tanığın dinlenilmemesi için bir sebep olarak değerlendirmemektedir.36 Hâkim ispat edilmek istenen hususla ilgili yeterli bilgiyi edindiği takdirde, tanıkların bir kısmının dinlenilmesiyle de yetinebilir (HMK m. 241); böylece hâkim, davayı sürüncemede bırakma ve uzatma niyetiyle ileri sürülecek tanık dinletme taleplerini reddedebilme imkânına sahip olmaktadır.37 Yine de hakimin tanıkların bir kısmını dinlemekle yetinmek hususunda çekingen davranması gerektiği, çünkü bir tanığın vereceği bilginin diğer tanığın beyanını çürütmeyeceğinin malum olmadığı da doktrinde ifade edilmektedir.38 Tanığınmahkeme huzurunda sözlü olarak dinlenilmesi yerine, hakimce belirlenecek süre içerisinde cevaplaması için, tanığa soru kâğıdı gönderilmesi de mümkündür; ancak bu halde dahi hâkim verilen ce33 Postacıoğlu/Altay, s. 708. 34 Kuru, s. 769; Umar, s. 785. 35 Yılmaz, s. 4114. 36 2. HD 2014/19601E. 2014/2014K. 06.02.2014 (Yılmaz, s. 4114-4115). 37 Postacıoğlu/Altay, s. 710. 38 Bilge Umar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014, s. 765.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1