163 TBB Dergisi 2022 (163) Banu ULUSAN vapların yeterli olmadığına kanaat getirirse veya taraflardan biri talep ederse,39 tanığı dinlemek üzere mahkemeye davet edebilir (HMK m. 246). Yine de hâkim, tanığın cevaplarını yetersiz bulduğu takdirde bir soru kâğıdı daha gönderip ek sorular sorabilir.40 Soru kâğıdı gönderilmesi için tarafların rızası aranmaz; hâkimin bu konuda takdir hakkı bulunmaktadır. Elbette asıl geçerli olan tanığın yüz yüze dinlenilmesi, soru kâğıdı gönderilmesi haline de istisnai durumlarda başvurulması gerekliliğidir.41 Hâkim soru kâğıdı gönderilmesi kararını gerekçelendirmelidir. Yargılamanın hızlı ve en az masrafla yürütülmesi, tek başına geçerli bir gerekçe değildir.42 Ses ve görüntü nakli yoluyla tanığın dinlenilmesi mümkünse, soru kâğıdı gönderilmesine tercih edilmelidir.43 Tanığa soru kâğıdı gönderilmesine dair hükme aykırılık veya hukuki dinlenilme hakkının ihlali hallerinde, bölge adliye mahkemeleri ve Yargıtay, bu hususu kendiliğinden dikkate almalıdır.44 2. Tanığın E-Duruşma ile Dinlenilmesi 2.1 Türk ve Alman Hukuklarında E-Duruşma Hukukumuzda, yukarıda değindiklerimizin yanı sıra, tanığın mahkeme huzurunda dinlenilmesi kuralının istisnalarının bir diğeri, 22.07.2020 tarihli ve 7251 sayılı Kanun’un getirdiği değişiklik ile “tanığın aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden dinlenilmelerine” imkân veren HMK m. 149/2’dir. Söz konusu değişiklik öncesi iki tarafın rızasının arandığı bu imkânın kullanılmasına,45 re’sen veya tarafların talebi üzerine, duruşmasız olarak46 karar verilmesi mümkün olabilmektedir; hâkim ise mahkeme salonunda bulunma39 Mine Akkan, “Medeni Usul Hukukunda Tanığa Soru Kâğıdı Gönderilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Özel Sayı 2014, s. 558; Tanrıver, s. 891. 40 Atalay, s. 1899. 41 Atalay, s. 1899; Kuru, s. 769-770; Görgün/Börü/Kodakoğlu, s. 545; Postacıoğlu/ Altay, s. 701. 42 Akkan, s. 570; Atalay, s. 1899. 43 Atalay, s. 1899. 44 Atalay, s. 1901. 45 Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair 7251 sayılı Kanun Hakkında Değerlendirme, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl 33 Sayı 150, 2020, s. 275. 46 Jörn Fritsche, ZPO §128a, Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen, 6. Auflage 2020, Rn. 7.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1