171 TBB Dergisi 2022 (163) Banu ULUSAN ya gelmemenin onu bu konuda teşvik edeceğine de değinilmektedir.78 Bunun gibi, birden fazla tanığın dinlenileceği hallerde, dinlenilecek tanıkların aynı anda duruşma salonunda bulunmamasına yönelik kuralın (HMK m. 261/1), SEGBİS gibi teknik araçlar kullanılmadığı takdirde uygulanabilirliğine ilişkin endişeler de doktrinde ifade edilmektedir.79 Öte yandan tanığın e-duruşma kapsamında dinlenilmesine karar verilmesi halinde dahi tanığın mahkeme huzurunda bulunmasına bir engel bulunmamaktadır; bu halde tanığın yol giderlerinin (HMK m. 265/1) ödenmemesinin yerinde olacağı Alman doktrininde öne sürülmüşse de,80 ne Alman hukukunda81 ne de hukukumuzda yargılama giderlerine ilişkin farklılık arz eden herhangi bir düzenleme bulunmaktadır. Tanık beyanı gibi delil niteliğinin değerlendirilmesinde beyan sahibinin inandırıcılığının ve güvenilirliğinin göz önüne alındığı,82 üstelik beyanda bulunacak kişinin kişisel özellikleri ve sözlü olmayan her türlü davranışın etkileyebileceği83, ayrıca aktaranın algılama kabiliyetinin de aktarılan bilgilerin niteliği üstünde rol oynadığı84 bir delil türü için hâkim, tanık ile bire bir görüşmeyi yargılamanın hızlandırılması amacına üstün tutmalı, kararını da buna göre vermelidir. Bu karar verilirken, kameraya alışkın olmayan tanığın beyanda bulunurken, hâkim ile yüz yüze olduğundan daha az rahat olma ihtimalini de atlamamak gerekir.85 Eğer hakim tanık beyanını değerlendirmek açısından e-duruşmanın farklılık yaratacağı kanaatine varıyorsa, tanığın duruşma salonunda dinlenilmesine karar vermelidir.86 Öte yandan soru kâğıdı gönderilmesi veya istinabe yoluyla tanığın dinlenilmesine 78 Müsielak/Voit, ZPO §128a, Rn. 7. 79 Kıyak, s. 1481. 80 Hk-ZPO/Wöstmann, §128a, Rn. 2; MüKo ZPO, §128a, Rn. 10; Müsielak/ Voit, ZPO §128a, Rn. 9. 81 Müsielak/Voit, ZPO §128a, Rn. 11. 82 BeckOK ZPO, §128a, Rn. 10. 83 BeckOK ZPO, §128a, Rn. 5; MüKo ZPO, §128a, Rn. 15. 84 Cenk Akil/Meltem Ercan Özler, “Tanıklık Beyanının Delil Değerinin Değerlendirilmesi Hakkında Bir İnceleme (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 25.02.2015 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi)”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 34 Nisan 2018, s.65. 85 Müsielak/Voit, ZPO §128a, Rn. 7. Hâkimin dinlenilecek kişinin vücut tepkilerinden edineceği çıkarımların HMK m. 149 bağlamında kayda değer bir fark yaratmayacağı, sonuçta önemli olanın verilen beyan olduğu yönünde bkz. Kale, s. 144. 86 Kale, s. 148.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1