202 .X]H\ .ÕEUÕV 7Uk &XPKXUL\HWL +XkXkXnda 6R\adÕnÕn .a]anÕOPaVÕ YH 'H÷LşWLULOPHVL Eşlerin ortak aile soyadı kullanması bazı hukuk düzenlerinde43 zorunlu tutulmuş iken, bazı hukuk düzenlerinde44 bu zorunluluk yoktur. Eşlere ortak aile soyadı belirleme zorunluluğu getiren hukuk düzenlerinin bazılarında,45 yasa gereği kocanın soyadı ortak aile soyadı kabul edilmekte, bazılarında46 ise eşlere ortak aile soyadını belirleme konusunda tercih hakkı verilmektedir.47 KKTC Hukukunda, eşlerin soyadının belirlenmesi ile ilgili yasal düzenlemelerin açıklanmasından önce bu konuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) tutumuna, Birleşmiş Milletler (BM) Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ne ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin (78) 37 sayılı ve 27 Eylül 1978 tarihli Medeni Hukukta Eşlerin Eşitliğine İlişkin Kararı’na kısaca değinilecektir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS)48 kişilerin adlar ile ilgili özel bir düzenleme bulunmamakla birlikte, AİHM içtihatlarında özellikle evlenen kadının soyadı üzerindeki kişilik haklarının AİHS m. 8’de düzenlenen özel hayatın korunması kapsamında değerlendirilebileceği vurgulanmaktadır. AİHM’de kadının soyadı ile ilgili ilk dava Kadının Soyadı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Mehmet Akif Aydın’a Armağan, İstanbul 2015, C. 21, S. 2, s. 637; Ergene, s. 139. 43 Örneğin, Türk Hukukunda Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 187 gereğince eşlerin ortak aile soyadı taşımaları zorunludur. Yılmaz ve Çavuşoğlu’na göre, soyadı kamu düzenindendir. Bu yüzden, geleneklerin devam ettirilmesi için ailenin ortak bir soyadı ile temsil edilmesi gerekir. Ayrıca yazarlara göre, aile kütüklerinin düzgün tutulabilmesi ve kişinin soyunu öğrenebilmesi için eşlerin ortak soyadı belirlemeleri zorunludur. Ancak, hukuk devleti ilkesi gereği ortak soyadı belirleme konusunda her iki eşe de hak tanınmalıdır. Bkz. Yılmaz/Çavuşoğlu, s. 25, 26. 44 Örneğin, 01.01.2013 tarihinden itibaren İsviçre’de eşlerin ortak aile soyadı taşıması zorunluluğu yoktur. İsviçre’deki düzenleme için bkz. dn. 38. Ayrıca, Almanya’da, Avusturya’da, Belçika’da, Büyük Britanya’da, Danimarka’da, Finlandiya’da, Fransa’da, Hollanda’da, İrlanda’da, İsveç’te, İtalya’da, Lüksemburg’da, Portekiz’de ve Yunanistan’da kadının ve çocuğun soyadı ile ilgili düzenlemeler için bkz. Nomer, s. 424 vd. 45 Türk Hukukunda TMKm. 187’de kocanın soyadı aile soyadı olarak kabul edilmiştir. 46 KKTC’de 34/2015 sayılı Yasa değişikliğine kadar, 1/1998 sayılı Yasa m. 35 (1)’de, ailenin ortak zorunlu soyadını belirlemeleri konusunda eşlere tercih hakkı tanınmaktaydı. 47 Yılmaz/Çavuşoğlu, s. 23. 48 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde 1962 tarihinde 39/62 sayılı Yasa ile iç hukukun bir parçası haline getirilmiştir. KKTC Anayasası m. 90 (5) gereğince, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmalar yasa hükmündedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1