209 TBB Dergisi 2022 (163) Emine KOÇANO RODOSLU III. Soyadının Değiştirilmesi Ad, kamu düzeninden olduğundan adın değişmezliği ilkesi esastır.70 Bu nedenle kişi taşıdığı öz adını ve soyadını dilediği zaman değiştiremez. Ancak, adın değişmeksizin devam etmesindeki toplumsal çıkar ile adın değiştirilmesindeki bireysel çıkar çatıştığında ve bireysel çıkar ağır bastığında haklı sebeplerle adın değiştirilmesi zorunluluğu doğabilir. Türk Hukukunda haklı sebeplerin varlığı halinde TMK m. 27’de adın değiştirilebileceği hükme bağlanmıştır. KKTC Hukukunda da kişinin ancak haklı (makul) sebeplerle mahkeme kararıyla soyadını değiştirebileceği TCSKY m. 13’te düzenlenmiştir.71 Her iki hukuk düzeninde de makul sebeplerin bulunup bulunmadığını somut durumun şartlarını inceleyerek hâkim tayin ve takdir eder.72 KKTC Yargıtay kararlarına bakıldığında, kişinin toplum içerisinde bilinip tanındığı soyadını alması, kardeşlerin ve kardeş çocukları ile aynı soyadı taşımak istemesi gibi nedenler makul neden olarak sayılmaktadır.73 Türk Hukukunda ise, çirkin, gülünç, manevi değerleri incitici adların haklı sebeple değiştirilebileceği kabul edilmektedir.74 Ayrıca, bir kimsenin toplum tarafından olumsuz sıfatlarla damgalanmış olması halinde, onun soyadını yasa gereği taşıyan kişilerin de TMK m. 27’ye dayanarak haklı sebeple soyadlarını değiştirebilecekleri ifade edilmektedir.75 70 Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 122. 71 KKTC Hukukunda, öz adın değiştirilmesi ile ilgili düzenleme 2/1975 sayılı Doğum ve Ölümleri Kayıt Kanunu m 16’da yer almaktadır. Söz konusu hükümde öz ad değişikliği, doğumdan itibaren 12 ay içerisinde yapılabilmektedir. Bundan başka, aynı Yasa’nın 33. maddesi 2. bendine göre, öz adın yazılımındaki maddi hataları düzeltme herhangi bir süre kısıtlaması olmadan nüfus başyazmanı tarafından yapılabilir. Ancak KKTC Hukukunda, kişinin doğumundan itibaren 12 ay geçtikten sonra öz adını değiştirmesi mümkün değildir. Bu konu ile ilgili yasal boşluk bulunmaktadır. 72 Aile Yasası geçici madde 1’e göre, Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihte evli olan kişilerin Nüfus Kayıt Dairesi’ne başvuruda bulunarak soyadlarını değiştirebilecekleri öngörülmüştür. Ayrıca aynı maddenin 2. bendinde on sekiz yaşını tamamlamayan evlilik birliği içerisinde doğan çocuklar için de eşlerin Nüfus Kayıt Dairesi’ne başvurarak soyadı değişikliği yapabilecekleri düzenlenmiştir. Söz konusu hükmün yürürlük süresi aynı maddenin 3. bendinde Değişiklik Yasası’nın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak üç yıl olarak belirlenmiştir. 73 Yargıtay Aile, 3/2, 25.09.1992; Yargıtay Aile, 23/1, 20.05.1981; Yargıtay Aile, 8/4, 24.10.2013, (https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/yenikararara3.aspx Erişim Tarihi: 25.03.2022). 74 Özen, s. 183. 75 Özen, s. 183.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1