15 TBB Dergisi 2022 (163) Seçkin KOÇER 4. Müdahalenin Hukuka Uygunluğu İçin Gerekli Şartlar AİHS’in 8. maddesinde; özel hayata ve kişisel verilere yapılacak müdahalenin ancak kanuna uygun olması şartıyla ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli olması durumunda yapılabileceği ifade edilmiştir. Buna göre; hakka yönelik bir müdahalenin hukuka uygun olarak değerlendirilebilmesi için ilk şart söz konusu müdahaleye ilişkin hususların kanunda düzenlenmesidir. Yine, müdahalenin meşru amaçlara dayanması ve demokratik bir toplumda gerekli olması şartları da hukuka uygunluk değerlendirmesinde dikkate alınmaktadır. Anayasa’nın 13. maddesi ise temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceğini, bu sınırlamaların, Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağını açıkça düzenlemiştir. Öte yandan; “Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebepler” ifadesinin Mobese sistemi açısından karşılığı Anayasa’nın 20. maddesinde “Özel Hayatın Gizliliği” başlığı altında düzenlenmiş olan müdahale sebepleridir. Anayasa’nın 20. maddesinde gösterilen sebepler; millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması olarak sınırlı bir şekilde belirtilmiştir. Burada ifade edilen “suç işlenmesinin önlenmesi” sebebi bu alanda hazırlanacak bir kanuna dayanak teşkil edecektir. Öte yandan, bu sebeplerin dışındaki herhangi bir sebep gerekçe gösterilerek özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması hakkına müdahale edilemeyecek ya da edilen müdahale hukuka uygun olarak kabul edilmeyecektir.53 Çalışmamızın bu bölümünde; AİHM’in bu konuda belirlediği ölçütler dikkate alınarak konu inceleme altına alınacaktır. 53 Yavuz Atar, Türk Anayasa Hukuku, Güncellenmiş 13. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019, s. 140.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1