73 7BB 'HUJLVL *|koH 6(5ø0 Dolayısıyla denebilir ki ekonomik suçların hukuki konusu ve ayırıcı özelliği bireysel bir yarardan ziyade, kamu yararıdır. Zira liberal hukuk sistemlerinde devlet, ekonomiye istisnai olarak müdahale eder.17 Bu nedenledir ki hırsızlık, dolandırıcılık gibi, bireylerin işlediği ekonomik yönü olan suçlar, bahsi geçen boyutta bir kapsama ulaşmadığı için ekonomik suçlar alanına dâhil değildir.18 Kişiler arasındaki ekonomik ilişkilerde, asgari ölçüde bir güven yer almalıdır. Bu nedenle, bu tür ilişkilerde hile yoluyla bahsi geçen güvenin bozulmasına sebebiyet verecek hareketler cezalandırılmaktadır.19 İkili ekonomik ilişkilerde aranan bu güvenin, ekonomik sistemi az ya da çok etkileyen ilişkilerde aranmaması beklenemez. Bu nedenle ekonomik suçlarda hile hareketleri ayrıca incelenmiştir. III. HİLE KAVRAMI A. HİLEYİ TANIMLAMA ÇABALARI Hile, tanımlanması zor bir kavram olup modern çağda20 gelişen teknolojinin getirdikleri ile tanımlanması daha da zorlaşmıştır.21 Sözlükte, birini aldatmak için yapılan düzen, desise olarak ifade edilen22 hileye23 ilişkin olarak TCK’da bir tanım yer almamaktadır. 17 Murat Sadak, Sermaye Piyasası Hukukunda Örtülü Kazanç Aktarımı Suçu, Legal Yay., 1. baskı, İstanbul 2016, s. 22. 18 Cin Şensoy, Ekonomik Suç Kavramı ve Ekonomik Suçların Kriminolojik Özellikleri, s. 829. 19 Faruk Erem, Dolandırıcılık, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., Ankara 1956, s. 3. 20 Roma hukukunda hile (dolus); birini aldatarak, esasında yapmayacağı bir işlemi, zarar verme maksadıyla yaptırmak olarak tanımlanmıştır. Hile ile oluşturulmuş bir sözleşme, Eski Hukuk Dönemi’nde şekle bağlı işlemlerin şekline atfedilen önem nedeniyle geçerli kabul edilmekteydi. İlerleyen dönemde, MÖ 1. yüzyılda bu durumun hakkaniyete uygun olmadığı düşüncesiyle, dürüstlük kuralına aykırı bir hareket olan hileye dayalı hukuki işlem yapanlar cezalandırılmıştır. Bundan sonra, hukuki işlemlerde hile yapanlara karşı, işlemin geçersizliğini sağlayacak bir özel hukuk davası açılmasının yanında; hile yapanın şerefsiz (infamia) olarak mahkûm edilmesiyle sonuçlanacak bir ceza davası getirilmiştir. Özcan Karadeniz Çelebican, Roma Hukuku Tarihi Giriş- Kaynaklar- Genel Kavramlar- Kişiler Hukuku- Hakların Korunması, Yetkin Yay., 13. baskı, Ankara 2008, s. 214; Bengi Sayın Korkmaz, “Roma Hukuku’nda Hile (Dolus) Kavramı”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2017, C. 7, S. 2, s. 427; Özlem Söğütlü, Roma Özel Hukuku, Seçkin Yay., 3. baskı, Ankara 2022, s. 354; Türkan Rado, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, Filiz Kit., İstanbul 2006, s. 200. 21 Sami Selçuk, Dolandırıcılık (Evrimi – Suç Genel Kuramı İçindeki Yeri), Yasa Yay., 1. Bas., Ankara 1982, s. 89. 22 https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 06.01.2022). 23 Ekonomik ve finansal açıdan kabul edilen hile çeşitleri için bkz. Utku Altunöz/
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1