81 7BB 'HUJLVL *|koH 6(5ø0 selişe geçtiği 1980’li yıllardır.74 Bu anlayışa göre, böyle bir müdahale ancak belli bir ağırlığa ulaşmış hileler söz konusu olduğunda gerçekleşmelidir. Buna göre ustaca bir aldatma yöntemiyle gerçekleştirilip ancak basiretli ve ihtiyatlı davranabilen bir kişiyi dahi aldatabilecek eşiği aşmış hareketler, cezalandırılabilecek hilelerdir. Sahneye koyma (mizansen) teorisi adı verilen görüş uyarınca bu nitelikteki hile, aldatılan kişinin inceleme yapma yetisini etkisiz bırakabilecek güçte olmalı ve bu uğurda, gerektiğinde, aldatmaya belli bazı dışsal hareketler eklenmelidir.75 Mülga Kanun döneminde kabul edilen bu anlayış, günümüze gelindiğinde ekonomik ilişkilerin devamlılığının, aldatılanların iyi niyetlerinin kötüye kullanılması pahasına olmaması gerektiği yönünde bir değişim göstermiştir. Dolayısıyla cezai hile-özel hukuk hilesi ayrımının mülga Kanun döneminde mevcutken, günümüz anlayışında olmadığı veya önemini yitirdiği doktrinde kabul edilmektedir.76 Kanaatimizce böyle bir ayrım, mülga Kanun dönemindeki kadar keskin olmamakla birlikte hâlâ devam etmekte ve etmesi gerekmektedir.77 Doktrinde katıldığımız görüş,78 ceza hukuku hilesi ve özel hukuk hilesi ayrımını, ceza hukukunun temel ilkelerinden biri olan79 ultima ratio ilkesine dayanarak açıklar. Bu ilke, ceza hukukunun aşırı ve keyfî kullanımının önüne geçmeyi amaçlar ve hukuki sorunlarda her zaman en son çare olarak devreye girmesi gerektiğini kabul eder.80 74 Dursun, Ekonomik Suçlar ve Türkiye’deki Sürdürülebilir Kalkınmaya Etkileri, s. 242. 75 Selçuk, Dolandırıcılık (Evrimi – Suç Genel Kuramı İçindeki Yeri), s. 95-96; Dönmezer, Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, s. 453; Soyaslan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, s. 614. 76 Toroslu, Ceza Hukuku Özel Kısım, s. 182; Çetin Arslan, İhaleye Fesat Karıştırma Suçu, Yetkin Yay., 4. baskı, Ankara 2017, s. 133; Yaşar/Gökcan/Artuç, YorumluUygulamalı Türk Ceza Kanunu 5. Cilt, Adalet Yay., 2. baskı, Ankara 2014, s. 7022. 77 Aynı yönde Doğan Soyaslan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yay., 13. baskı, Ankara 2020, s. 438; Özgür Küçüktaşdemir, Ekonomik Suçlar Bağlamında Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen Suçlar ve Cezalar, Seçkin Yay., Ankara 2018, s. 126. 78 Aras Türay, “Hukuki İşlemlerde Basit Dolandırıcılık Suçu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Köksal Bayraktar’a Armağan, C. 9, S. 1, 2010, s. 1685. 79 Nils Jareborg, “Criminalization as Last Resort (Ultima Ratio)”, Ohio State Journal of Criminal Law, V. 2, N. 2, 2005, s. 523. 80 Ozan Ercan Taşkın, “Son Çare (Ultima Ratio), Olarak Ceza Hukuku”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 1, 2016, s. 60.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1