158 Statüden Sözleşmeye, Sözleşmeden İsteme Hukuk Biçiminin Dönüşümü bilinen hariç olmak üzere yazılı olmayan hukuk diye bir şey yoktur.10 İngiliz içtihat hukuku (case-law) için yazılı olmayan hukuk nitelendirmesi yapılsa da aslında burada kastedilen yasa formunda olmayan hukuktur; yoksa yazılı olmayan hukuk değil.11 Doğal hukuk söyleminin modern toplum için taşıdığı anlamın, modern olmayan toplumlar ve onların hukukuyla örtüşmesi mümkün değildir.12 İlkel toplum modern toplumdan yola çıkılarak kavranamaz çünkü eski çağlarda toplum, aileler kümesidir; bireyler topluluğu değil.13 İlkel toplumda, en yaşlı erkek, aile üzerinde mutlak bir hakimiyete sahipti. Hakimiyeti, mahiyetinin yaşaması ya da ölümü hakkında karar vermek de dahil olmak üzere alt soyu, evi ve köleleri üzerinde tartışmasız biçimde etkindi.14 Antik toplumda, hukuk despotik babanın sözüdür. Bu toplum, babanın mutlak egemenliğiyle kurulan ailelerin birliğidir.15 Ailede babanın mutlak otoritesi vardır; aile içi ilişkide toplumsal kurallar değil babanın kuralları geçerlidir. Toplumsal ilişki, aile babaları arasındaki seremonin ötesine geçmez… Suç kolektif bir edimdir ve sonuçları onu işleyenlerden daha fazla kişiyi bağlar. Suçlu bulunan kişi ile birlikte ve bazen onun için onun çocukları ve akrabaları da cezalandırılır.16 Topluluklar, patriarkal reis öldüğünde aileler bir arada kaldığı ölçüde varlığını sürdürmüştür: Roma ve Yunan devletlerinin kuruluşları bu kurala uyan örneklerdir.17 Babanın mülk ve kişiler üzerindeki bahse konu yetkisi, ilerleyen süreçte, Roma Hukukunda, patria potestas olarak karşımıza çıkar.18 Babanın gücü, aynı kökene yaslansa da, Helenistik Toplumda, farklı bir biçimde, onun bilgeliğine dayanan bir ilişki olarak varlığını sürdürmüştür.19 Roma Hukukunda patria potestas kurumunun gücünü yitirmesi (yumuşaması) imparatorluğun kuruluşuyla olmuştur.20 Babanın çocukları üzerindeki yetkisi ilerleyen zamanlarda kağıt üzerinde kaldıysa da, çocuklarının 10 Ibid. s. 12 11 Ibid. s. 13 12 Ibid. s. 69 vd. 13 Ibid. s. 75 14 Ibid. s. 119 15 Ibid. s. 121 16 Ibid. s. 122 17 Ibid. s. 123 18 Ibid. s. 130 19 Ibid. s. 132 20 Ibid. s. 135
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1