182 Bir Peçeleme Yöntemi Olarak Vakıf Üniversitelerine Yapılan Bağışların Kurumlar Vergisi ... liği bulunan iktisadi işletmelerce elde edilen kazançlar üzerinden tarh edilecek kurumlar vergisinin muhatabının anılan iktisadi işletmeler olduğu” ifade edilmiştir. Ancak bu işletmelerin ayrı bir tüzel kişiliklerinin bulunmaması halinde tarhiyatın muhatabı iktisadi işletmenin ait veya bağlı olduğu vakıf olacaktır. Öte yandan, vakıfların kâr payı geliri elde etmek amacıyla iştirak ettikleri sermaye şirketleri özel hukuk tüzel kişiliğini haiz olup, bu şirketler bizzat kendi tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar vergisi mükellefidirler. Bu nedenle, anılan şirketlerin “vakıflara ait iktisadi işletme” özelliği bulunmamaktadır. 1982 Anayasası’nın 130’uncumaddesinin 2’nci fıkrasında “kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir” hükmüne yer verilmiştir. Anayasa’daki bu düzenleme çerçevesinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na (YÖK Kanunu’na) ek maddeler ilave edilmek suretiyle vakıfların yükseköğretim kurumları (ve bu bağlamda vakıf üniversiteleri açmalarına imkân tanınmıştır.13 YÖK Kanunu’nun ek 2’nci maddesinde “vakıfların, kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla, yükseköğretim kurumları ve meslek yüksekokulları kurabileceği” hükme bağlanmıştır. YÖK Kanunu’nun ek maddelerinde yapılan diğer düzenlemeler incelendiğinde, vakıf üniversitelerinin gerek sermaye gerekse idari bakımından tamamen kurucu vakfa ait ve bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, YÖK Kanunu’nun ek 9’uncu maddesinin son fıkrasında yer alan “öğrencilerden alınacak ücretler mütevelli heyet tarafından tespit edilir” düzenlemesi açıkça göstermektedir ki, vakıf üniversiteleri piyasa ekonomisine bir bedel karşılığında ve bir organizasyon dâhilinde eğitim (okul işletmeciliği) hizmeti sunmaktadırlar. Anayasa Mahkemesi’nin 30.05.1990 tarihli ve E.1990/2, K.1990/10 sayılı kararı ve bu karara dayalı uygulama,14 içtihat ve doktrin (ister devlete ister vakıflara ait olsun) üniversitelerin sadece kanunla ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir şekilde kurulabileceği yönünde teşekkül etmiştir. Bu nedenle, uygulamada vakıf yükseköğretim kurumları ka13 Rana Gürbüz ve Yüksel Akkaya, “Türkiye’de “Vakıf” Üniversiteleri: Eğreti Bir Özellik”, Toplum ve Demokrasi Dergisi, Sayı: 17-18, Ocak-Aralık 2014, s. 71. 14 31.12.2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde “vakıf üniversitelerinin kamu tüzel kişiliğine sahip oldukları” düzenlemesine yer verilmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1