184 Bir Peçeleme Yöntemi Olarak Vakıf Üniversitelerine Yapılan Bağışların Kurumlar Vergisi ... kir. Aynı şekilde, vakıf üniversiteleri (YÖK Kanunu uyarınca) gerek sermaye20 gerekse idari21 bakımından tamamen kurucu vakfa aittirler ve bu vakfa bağlı olarak faaliyet göstermektedirler. Bu nedenle, vakıf üniversitelerinin vergi uygulamalarında “bağımsız kamu kurumları (devlet üniversitesi)” olarak kabul edilmesinin ve bu üniversiteler bünyesinde icra edilen faaliyetlerin de “iktisadi kamu kuruluşu” esaslarına göre vergilendirilmesinin doğru bir yaklaşım olmadığı kanaatindeyiz. Doktrindeki görüşlere bakıldığında ise “vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlarının (özel üniversitelerin) vakıfların ticari nitelikte birer iktisadi işletmeleri olduğu, dolayısıyla vergiye tabi oldukları ortaya çıkmaktadır22” yönünde yorum yapıldığı görülmektedir. Yani, vakıflar tarafından kurulan üniversitelerin vakıfların iktisadi işletmesini oluşturduğu ifade edilmektedir.23 Maliye Bakanlığı (Gelirler Genel Müdürlüğü) 5422 sayılı (mülga) KVK’ya ilişkin olarak yapmış olduğu ve 5520 sayılı (mer’i) KVK için de aynen geçerli olan iktisadi işletme izahında “dernek ve vakıflarca açılan özel okul ve hastanelerde ücretle öğrenci okutulması ve hastaya bakılması iktisadi işletme mevzuu içinde kalır” örneğini vermiştir.24 Bu bilgiler ışığında, vakıf üniversitelerinin vakıfların iktisadi işletmeleri ve dolayısıyla kurumlar vergi mükellefi olduklarını söylemek yanlış olmayacaktır. Vergi hukukunun idari usul kodu olan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK’un) 3/B-1 maddesindeki “vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır” kuralı da göz önünde bulundurulduğunda, kurucu vakıflara ait ve bağlı olarak faaliyet gösteren ticari işletmeler niteliğindeki vakıf üniversitelerinin “bağımsız kamu kurumları” yerine “vakıflara ait iktisadi işletmeler” olarak nitelendirilmesinin daha doğru bir yaklaşım olduğu sonucuna varılmaktadır. 20 YÖK Kanunu’nun ek 3’üncü maddesinde “kurucu vakıfların, yükseköğretim kurumunun bir yıllık her çeşit işletme ve diğer cari masraflarının en az %20’sini karşılayacak bir paranın, malın, ekonomik değeri olan bir hakkın veya gelirin mevcut olduğunu ve buna tahsis edildiğini gösterir belgeyi YÖK Başkanlığı’na sunmak zorunda olduğu” hüküm altına alınmıştır. 21 YÖK Kanunu’nun ek 5’inci maddesinde “vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf yönetim organı tarafından dört yıl için seçilir, süresi biten üyeler yeniden seçilebilir” hükmüne yer verilmiştir. 22 Hakkı Koçak, “Vakıf Üniversitelerinin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 354, Şubat 2011, s. 32. 23 Uzunoğlu, s. 13. 24 Gelirler Genel Müdürlüğü, KVK, s. 34, 35.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1