185 TBB Dergisi 2023 (164) Zübeyir BAKMAZ / Memduh DURSUN VUK’un 3/B maddesinde ifadesini bulan “ekonomik yaklaşım ilkesi” uyarınca, nitelendirme yapılırken vergisel olguların dış görünüşü yani kullanılan biçimsel (hukuki) kalıplar değil, bu olguların gerçek ekonomik içeriği, ekonomik özü göz önünde bulundurulmak zorundadır.25 Dolayısıyla, vakıf üniversitelerine ilişkin mevzuat, içtihat ve doktrinde bu kurumların kamu tüzel kişiliğine sahip olduklarının kabul edilmesi, maddi yaşamda “vakıflara ait iktisadi işletme” şeklinde teşekkül eden ekonomik öze göre vergileme yapılmasına engel teşkil etmeyecektir. Bu şekildeki bir sonuca YÖK Kanunu’nun ek 7’nci maddesindeki düzenlemeden de açıkça ulaşılmaktadır. Anılan maddede “vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, birer kamu kurumu olan26 devlet üniversitelerine ilişkin olarak27 56’ncı maddede yer alan mali kolaylıklardan, muafiyet ve istisnalardan aynen istifade edecekleri” özel olarak hüküm altına alınmıştır. Özelgelerde kabul edildiği gibi vakıf üniversiteleri birer devlet üniversitesi (bağımsız kamu kurumu) niteliğinde olsaydı, kanun koyucu ek 7’nci maddede özel bir düzenleme yapma ihtiyacı hissetmezdi. Çünkü, vakıf üniversiteleri vergi uygulamalarında devlet üniversitesi olarak kabul edildiğinde, 56’ncı madde hükmü doğrudan vakıf üniversitelerini de kapsar hale gelmekte ve ek 7’nci maddedeki yollama hükmü fuzuli bir düzenlemeye dönüşmektedir. Kanun koyucu abesle iştigal etmeyeceğine göre, vakıf üniversitelerinin vergi uygulamalarında bağımsız kamu kurumu (devlet üniversitesi) olarak kabul edilmesinin hatalı bir yaklaşım olduğu sonucuna varılmaktadır. Dolayısıyla, söz konusu özelgelerdeki hatalı görüşün idare tarafından düzeltilmesi önem arz etmektedir. Kanun koyucu KVK’nın 2’nci madde gerekçesinde “vakıflara ait iktisadi işletmenin unsurları, ticari faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetlerdir. Kanun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek ya da vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen ve sermaye şirketi ya da kooperatif kazancı dışında 25 Selim Kaneti, Esra Ekmekçi, Gülsen Güneş ve Mahmut Kaşıkcı, Vergi Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2019, s. 69. 26 Devlet tarafından kanunla kurulan ve ayrı bir kamu tüzel kişiliğini haiz bulunan devlet üniversiteleri birer kamu kurumudur. Konu ile ilgili olarak bkz. Gözler ve Kaplan, s. 217, 218. 27 Koçak, s. 32.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1