196 Bir Peçeleme Yöntemi Olarak Vakıf Üniversitelerine Yapılan Bağışların Kurumlar Vergisi ... laştırmaktır.83 Kâr payı deyimi, pay sahipleri (ortaklar) ile kara katılan diğer kimselere dağıtılmasına karar verilen kârdan bunların her birine düşen payı ifade eden terimdir. Bu bakımdan, pay sahibinin gerçek veya (dernek ve vakıflar gibi) tüzel kişi olmasının bir önemi yoktur.84 Ticaret şirketlerinin pay sahiplerine dağıtacakları kar, ticari bilançoya göre oluşan kardır. Bir işletmenin gerçek kazancı ancak o işletmenin tasfiyesi sonunda belli olur. Ancak, işletmenin yıllık kazanç veya kaybını gerçeğe yakın olarak hesaplamak için belli usuller vardır.85 Günümüzde yıllık ticari bilanço kârı (kazanç), genel olarak, ilgili hesap yılının özsermayeleri arasındaki fark olarak kabul edilmektedir. Bu şekilde saptanan yıllık kazançlar üzerinden de TTK’da belirlenen usul ve esaslar dâhilinde ortaklara kâr dağıtımı yapılması ilkesi benimsenmiş vaziyettedir. Nitekim, genel kural olarak, kâr payı ödemek şirket için borç ve talep etmek ise ortak (paydaş) için bir haktır.86 Gerçekten, TTK’nın 519’uncu maddesinin 2’nci fıkrasının (c) bendinde anonim şirketlere yönelik olarak “pay sahiplerine yüzde beş oranında kâr payı ödendikten sonra…” ibaresine yer verilmiştir. TTK’nın 610’uncu maddesi uyarınca, anılan norm limited şirketler açısından da hüküm ifade etmektedir. TTK’nın anonim şirketlere yönelik hüküm getiren 507’nci maddesinde ise “her pay sahibi, kanun ve esas sözleşme hükümlerine göre pay sahiplerine dağıtılması kararlaştırılmış net dönem kârına, payı oranında katılma hakkını haizdir” kuralına yer verilmiştir. Anılan normlar “genel kural olarak anonim şirketlerde yıllık kâr dağıtımının zorunlu olduğu, bu şirketlerin kâr dağıtmama yönünde irade göstermelerinin mümkün olmadığı” muhtevalı yorumları87 beraberinde getirmiştir. Çünkü, böyle bir kâr payı (temettü) politikasının pay sahibinin kâr payından yoksun bırakılması anlamına geleceği, bu durumun anonim şirketin temel yapısına aykırı olduğu, bu yönde alınacak bir genel kurul kara83 Mehmet Bahtiyar, Ortaklıklar Hukuku, 12. Bası, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2017, s. 21. 84 Rüştü Erimez, Şirketlerde Kâr Dağıtımı-Yedek Akçeler ve Vergileme, 3. Baskı, Temel Yayınları, İstanbul, 1985, s. 159. 85 Gelirler Genel Müdürlüğü, Ortaklıklarda Kâr Dağıtımı ve Çeşitli İş Kollarında Vergi İncelemesi”, Güneş Matbaası, 1973, s. 8. 86 Yaşar Karayalçın, Muhasebe Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1988, s. 127. 87 Ünal Tekinalp, Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku İle Tek Kişi Ortaklığının Esasları, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012, s. 203.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1