198 Bir Peçeleme Yöntemi Olarak Vakıf Üniversitelerine Yapılan Bağışların Kurumlar Vergisi ... oranında92 gelir vergisi tevkifatı (vergi sorumlusu sıfatıyla kesinti) yapılması ve bu kesinti tutarının muhtasar beyanname ile vergi dairesine aktarılması gerekmektedir. Çünkü, anılan maddede “tam mükellef kurumlar tarafından gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara dağıtılan 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde93 yazılı kâr paylarından vergi tevkifatı yapılacağı” hükme bağlanmıştır. Vakıfların da tüzel kişiliği itibarıyla herhangi bir gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tam mükellef kurum konumundaki bir sermaye şirketi, iştirakçisi konumundaki bir vakfa dağıttığı kâr payı nedeniyle brüt tutar üzerinden % 10 oranında vergi tevkifatı (kaynaktan kesinti) yapmak ve muhtasar beyanname aracılığıyla vergi dairesine ödemek zorundadır. Uygulamada, sıklıkla, vakıfların iştirak ettiği sermaye şirketlerinin elinde dağıtabilecek bir fon, yani hesap yılının sonu itibarıyla sermaye şirketinde ortaklara dağıtılabilecek nitelikte kâr ve likidite mevcut olmasına rağmen ortaklara ve bu arada vakfa yıllar boyunca herhangi bir şekilde kâr payı dağıtılmadığı görülmektedir. Yıllar boyunca ortaklarına kâr payı dağıtmayan bu şirketler bir yandan da ortak konumundaki vakıf tarafından kurulan ve gerek sermaye gerekse idari yönden bu vakfa ait olan üniversiteye (vakıf üniversitesine) düzenli olarak yüksek miktarlarda bağış yapmaktadırlar. Başka bir anlatımla, vakfın ortağı olduğu sermaye şirketi yıllar boyunca kâr payı dağıtma borcunu ifa etmemekte, ancak borçlu olduğu vakfın sahibi bulunduğu üniversiteye, yani vakfa ait iktisadi işletmeye düzenli olarak ayni ya da nakdi bağış yapmaktadır. Bu davranış biçiminin öncelikle iktisadi, ticari ve teknik icaplara, yani hayatın olağan akışına büyük bir aykırılık teşkil ettiğini ifade etmek gerekir. İşin esasına göre anormal ve gayrimutad bir hal teşkil eden bu hareket tarzı taraflara iki farklı vergisel avantaj sağlamaktadır. Birinci avantaj, vakıf üniversitesine yapılan bağış tutarının tamamının YÖK Kanunu’nun 56 ve ek 7’nci maddeleri 92 21.12.2022 tarihli ve 4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 12.01.2009 tarihli ve 2009/14592, 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarında değişiklikler yapılarak %15 olan stopaj oranı %10’a düşürülmüştür. 93 GVK’nın 75’inci maddesinin 2’nci fıkrasının 1 numaralı bendinde “her türlü hisse senetlerinden elde edilen kâr payları”, 2 numaralı bendinde “iştirak hisselerinden (hisse senedine bağlı olmayan ortaklık paylarından) elde edilen kâr payları” ve 3 numaralı bendinde de “kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları” yazılıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1